Keuzecriteria voor antipsychotica
In het afgelopen decennium zijn er verschillende nieuwe antipsychotica bijgekomen. Meer keuzemogelijkheid dus voor de voorschrijver. Deze gids geeft een overzicht van de criteria die een rol kunnen spelen bij het maken van de keuze. In een beperkt aantal bladzijden komen vele aspecten aan bod: de dopaminehypothese, indicatiegebieden, farmacokinetiek, receptorprofielen, bijwerkingen en farmacokinetiek. De auteurs staan voldoende boven de stof om in kort bestek een goede balans te vinden tussen volledigheid en toegankelijkheid van de tekst. Een uitstekend hoofdstuk gewijd aan de langwerkende antipsychotica geeft heldere uitleg van de kinetiek van depots en handzame doseringsschema's. In het hele boek valt op dat de auteurs de voordelen van wat zij de atypische antipsychotica noemen meer benadrukken dan door juist de recente onderzoeken onderbouwd wordt. Bij de bespreking van de acute dystonie vermelden zij bijvoorbeeld niet dat dit ook met klassieke antipsychotica inmiddels een vrijwel vermijdbaar risico is door laag te doseren. In het hoofdstuk over de langwerkende antipsychotica vermelden zij dat risperidon zich van de andere langwerkende middelen onderscheidt doordat het een positieve invloed heeft op initiatief en cognitief functioneren. Hier is geen onderbouwing voor. Het boek sluit af met een handleiding voor de praktijk. Hierin vindt de behandelaar handige overzichten van aanbevolen onderzoek vóór het starten en doseringsschema's van enkele veelgebruikte antipsychotica. Met deze handleiding kan ook een onervaren arts in opleiding tot psychiater goed uit de voeten. Niet altijd maken de auteurs keuzes, waardoor het soms een grabbelton wordt. Een ambulant werkend psychiater zal blij zijn met de aanbeveling op p. 93 om de laagst effectieve dosis te gebruiken en antipsychotica niet te gebruiken voor sedatie. Daar zijn immers benzodiazepinen voor, die de therapietrouw op lange termijn voor antipsychotica niet in de weg zitten. Op p. 97 raadt men dan juist weer aan om bij onrust een sederend antipsychoticum te gebruiken, bijvoorbeeld zuclopentixol 20-60 mg dd. Hierin was het beter geweest als de auteurs echt een keuze hadden gemaakt en afscheid hadden genomen van dit oneigenlijke gebruik van antipsychotica. De redactie van het boek is uitstekend, mede doordat de redacteuren 5 van de 8 hoofdstukken zelf hebben geschreven. Er is geen overlap, de hoofdstukken staan op zich. Met de genoemde volledigheid en praktijkondersteuning die dit boek biedt, is het eigenlijk verplicht op de plank van iedere arts die antipsychotica voorschrijft. Ik wens het boek een herdruk toe zodat de redacteuren het up-to-date kunnen maken.
I.P.M. Keet