In de Angelsaksische cognitief-gedragstherapeutische wereld is de '(clinical) case formulation'- benadering aan een opmerkelijke opmars bezig. Case formulation (cf) is een hot topic en in het laatste decennium zijn we dan ook getuige geweest van een opvallende, haast exponentiële groei van het aantal publicaties hierover. cf komt eigenlijk neer op het opstellen van een soort theorie over een individuele cliënt waarin diens symptomen, klachten en/of stoornissen op een logische wijze met elkaar in verband worden gebracht, en waarin tevens - en dat is meteen de kern van een cf - hypothesen vervat zitten over de processen of mechanismen die verondersteld worden de klachten bij die ene cliënt in stand te houden. Het is met andere woorden een soort op maat gesneden probleemanalyse. 'So what?', hoor ik de Nederlandse en Vlaamse gedragstherapeuten al zeggen, 'wij houden ons toch al jaar en dag bezig met dat soort individuele analysen; denk maar aan onze holistische theorieën en betekenis- en functieanalysen'. U heeft gelijk! Het lijkt wel alsof onze gedragstherapeutische collega's in de Angelsaksische wereld zich beginnen te realiseren dat, nu ze geconfronteerd worden met de grenzen van de protocollaire aanpak, het misschien toch de moeite zou kunnen lonen om naar de individuele cliënt te gaan kijken…Niettemin is dit nieuwe boek van Jacqueline Persons een aanrader. Het geeft de lezer vooreerst een heel duidelijk beeld van wat dat nu precies is (of kan zijn), zo'n case formulation. Anders dan vele andere eerdere uitgaven over dit onderwerp, die vaak erg cognitief geïnspireerd waren, besteedt Persons aandacht aan cf waarin ideeën (lees: mechanismen) uit zowel de cognitieve theorieën als de leer- en emotietheorieën aan bod komen. Het boek leest erg vlot en de vele treffende casussen uit haar eigen praktijk illustreren meteen de belangrijkste aspecten van cf. Na enkele hoofdstukken over hoe een goede cf vorm kan krijgen, beschrijft Persons hoe deze vervolgens als kader kan gaan dienen voor het opstellen van therapiedoelen en behandelplan en zelfs voor de manier waarop u de therapeutische relatie actief kunt gaan gebruiken in de behandeling en hoe u het beste omgaat met blokkades in de therapie. cf als gids voor de hele behandelcyclus, zo u wilt. Persons onderstreept van meet af aan dat cf eigenlijk een 'must' is. Zo is het werken met een cf vooral aangewezen wanneer de bestaande richtlijnen u niet helpen voor die ene individuele cliënt, wanneer er geen empirisch onderbouwde behandeling voorhanden blijkt, wanneer een effectief gebleken protocol niet lijkt aan te slaan, wanneer uw cliënt door meer dan één hulpverlener wordt geholpen of wanneer uw cliënt te kampen heeft met meer dan één probleem of stoornis… Met andere woorden, eigenlijk is cf altijd wel aangewezen.

F. Raes