Ik ben speciaal. Werkboek psycho-educatie voor mensen met autisme
Dit boek biedt materiaal en een werkwijze om aan mensen met autisme uit te leggen wat deze stoornis precies inhoudt. De omvang van het boek maakt duidelijk dat dit geen eenvoudige zaak is: wie hier onvoorbereid aan begint, komt voor verrassingen te staan. Terecht besteedt de auteur veel aandacht aan de specifieke moeilijkheden en misverstanden die kunnen opduiken: door een communicatiestijl te gebruiken die aansluit bij de denkstijl van mensen met autisme, door de abstractere begrippen en redeneringen visueel te verduidelijken en door het programma heel logisch, systematisch en geleidelijk op te bouwen kan men die vermijden. Dit boek biedt alle informatie om begeleiders beslagen op het ijs te laten komen. De eerste hoofdstukken gaan over het zelfbeeld van mensen met autisme, over psycho-educatie, over de socratische methode en over het uitleggen van autisme aan personen met autisme. Deze bieden samen een gedegen theoretisch referentiekader. Het tweede deel van het boek en de bijgevoegde cd-rom geven genoeg en goed uitgewerkt materiaal om aan de slag te gaan en een programma op maat van de persoon met autisme uit te werken. Het siert de auteur dat hij niet enkel het oorspronkelijke door hemzelf ontworpen programma weergeeft, maar ook heel wat (vaak door anderen uitgewerkte) aanpassingen toevoegt: zo gaat hij in op aanpassingen van het werkboek voor jongere kinderen, jongeren met een lichte verstandelijke beperking, normaal begaafde volwassenen, broers en zussen en leeftijdgenoten. Dit maakt extra duidelijk dat het hier niet gaat om een standaard en 'blind' toe te passen programma, maar om een databank van nuttige gegevens waaruit de hulpverlener het beste doordacht en creatief kan putten en selecteren. In de dagelijkse praktijk merk ik dat heel wat ouders, leerkrachten en hulpverleners onrealistische verwachtingen hebben van het effect van het aan de persoon met autisme uitleggen wat dit is. Terecht stelt de auteur dat een persoon met autisme na het doornemen van het werkboek niet minder autistisch of 'moeilijk' zal handelen. Mijns inziens verdient dit standpunt veel meer aandacht en uitwerking dan het nu krijgt als korte kanttekening op pagina 221. Dit zou kunnen bijdragen tot een correctere visie op de plaats van het uitleggen wat autisme is in het totale behandelingsaanbod aan een persoon met autisme. Dit boek is - zoals we van Peter Vermeulen ondertussen gewend zijn - zeer helder geschreven en logisch opgebouwd. De auteur kent autisme, heeft inzicht in de denkwijze van mensen met autisme en de voorgestelde methoden zijn duidelijk veelvuldig uitgeprobeerd en bijgeschaafd. Ik kan alleen maar hopen dat de hulpverleners die met dit boek aan de slag gaan, even zorgvuldig en doordacht te werk zullen gaan.
W. Peeters