Dit boek is een eerste serieuze poging om de aandoeningen die een op schizofrenie lijkende
psychose kunnen veroorzaken in een goed overzicht te presenteren. Ik was zelf blij verrast door het overzichtelijke en toegankelijke karakter van het boek. Na een goede en gedegen introductie volgt een overzicht over het neurologisch en beeldvormend onderzoek bij schizofrenie, wat direct ook de relatie met de organiciteit van de ziekte helder maakt. Er is al meermalen aangetoond dat rustactiviteit en de activatie bij cognitieve taken verminderd zijn in diverse gebieden van de hersenen en dat dit samengaat met verminderd volume van die gebieden. Desondanks zijn de onderliggende etiologie en pathogenese nog altijd onduidelijk. In het derde gedeelte van het boek gaan de auteurs uitgebreid in op de organische oorzaken waarbij met name epilepsie aan bod komt, maar ook de pathofysiologie van forced normalisation. Dat is het fenomeen dat het eeg tijdens een psychotische episode normaliseert in vergelijking met voorgaande en opvolgende eeg’s. De combinatie middelenmisbruik psychose ontbreekt vanzelfsprekend niet, gezien de bekende sterke relatie. De auteurs gaan verder in op een scala aan andere neurologische oorzaken zoals traumatisch hersenletsel, stapelingsziekten, mitochondriale afwijkingen, normale-drukhydrocefalus en multiple sclerose en psychoses. Prenatale infecties zoals influenza, toxoplasmose en rubella komen uitgebreid
aan bod. Een belangrijk gedeelte van het boek gaat over genetische oorzaken. Daarbij moet u denken aan het velocardiofaciaal syndroom, prader-willisyndroom, de ziekte van Huntington, de ziekte van Wilson en friedreich-ataxie. De auteurs streven naar compleetheid en om die reden is het ook verklaarbaar dat zij acute kortdurende psychotische episodes behandelen. Terecht spreken ze van een verwant concept. Bij het hoofdstuk over behandeling is er zowel uitgebreid aandacht voor de farmacotherapie als voor de psychologische/psychotherapeutische benadering. Wat ik vooral positief vind aan het boek is dat elk hoofdstuk een facts box heeft waardoor de lezer snel en eenvoudig kennis kan nemen van de belangrijkste feiten in het hoofdstuk. In ongeveer 2 uur tijd is het mogelijk om het boek op die manier te ‘screenen’. Ik vind het boek een aanrader. Moeite heb ik met de titel secondary schizophrenia. Sachdev verontschuldigt zich daarvoor in de inleiding door aan te geven dat schizofrenie in feite een potpourri van stoornissen is. Wordt de titel van de tweede druk secondary salience syndrome?

M.A.H. Monden