Epistemologisch onderzoek naar psychiatrische begrippen wordt te weinig uitgevoerd. Dit leidt tot empirisch onderzoek dat door gebrekkige operationalisatie, met geringe construct- en begripsvaliditeit, dreigt weg te zinken in een moeras van taalverwarring (Van Hecke e.a 2002). Om tot dit inzicht te komen kunt u dit boek lezen, dat binnen een psychiatrische context het begrip 'inzicht' ontleedt, de gevolgen van gebrekkige definiëring aantoont en met een uitgekiend model voor toekomstig onderzoek eindigt. Het eerste deel start met een historisch hoofdstuk over de aandacht voor inzicht in een psychiatrische stoornis, op zowel klinisch als forensisch gebied, binnen verschillende psychiatrische stromingen in Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië. Hierna volgt de evolutie van het begrip binnen de Gestaltbenadering en de cognitieve en psychoanalytische stromingen. Vervolgens wordt een overzicht gegeven van het onderzoek naar inzicht in de klinische psychiatrie, de neurologie en meer specifiek bij dementiële syndromen. Het tweede deel begint met de conceptualisatie van inzicht. Zorgvuldig wordt een structurele analyse van begrip en fenomeen gemaakt. Afhankelijk van het benodigde kennis- en begripsvermogen van een patiënt, wordt inzicht van zeer eng (bijvoorbeeld aan- of afwezige perceptie van een verlamming), tot heel breed gedefinieerd. Inzicht in de aard, betekenis, behandeling en de gevolgen van psychose illustreert de brede definitie. Impliciet beschouwt men gebrekkig inzicht vaak als intrinsiek aan het ziektebeeld, bijvoorbeeld het item gebrek aan inzicht op de schizofrenieschalen. De auteur houdt echter een pleidooi om inzicht als een mentale status te beschouwen. Hiervoor heeft zij goede redenen. Ten eerste kunnen bij een uitgebreid concept van inzicht, nodig voor de psychiatrie, de verschillende componenten nooit in één symptoom worden ondergebracht. Ten tweede zullen bij een uitgebreider concept ook de noodzakelijke inhouden van inzicht op zichzelf staan. Ten derde tonen de verschillende onderzoeken inconsistente verbanden tussen mate van inzicht en ziekte-ernst, wat tegen een intrinsiek verband pleit. Ten slotte blijkt ook bij gezonde mensen inzicht sterk te verschillen; dit alles pleit er dus voor om inzicht als een mentale status te beschouwen. Dit opent de weg voor een dynamische visie op het begrip, omdat inzicht onafhankelijk van het ziekteproces kan evolueren. In het volgende hoofdstuk worden de relationele aspecten van inzicht onderzocht. Het object van inzicht is ingebed binnen een conceptueel raamwerk. Dit vertaalt zich in het soort inzicht dat wordt voorondersteld. Inzicht binnen een psychoanalytisch kader is anders gedefinieerd dan binnen een neuropsychologisch kader. Ook de inschatting door de behandelaar van het ziekte-inzicht van een patiënt hangt samen met het inzicht in of de opinies van deze behandelaar over de stoornis. Verder verschilt het soort inzicht naargelang de semantische categorie en de aard van het object, waarbij verschillende dichotomieën een rol kunnen spelen. Zo zal inzicht in een subjectief fenomeen zoals een hallucinatie, onderhevig zijn aan het feit dat het inzicht per definitie het fenomeen bepaalt. Verder zal degene die het inzicht moet onderzoeken zowel het inzicht als het subjectieve fenomeen zelf moeten interpreteren aangezien dit niet waarneembaar is. In de twee laatste hoofdstukken ordent de auteur de genoemde inhoudelijke en relationele aspectenvan inzicht in een visueel schema. Zij maakt een duidelijk onderscheid tussen perceptie van een stoornis (enge definitie; awareness) en beoordeling van aspecten van een stoornis (brede definitie; insight). Ten slotte roept zij op om bij empirisch onderzoek een exacte beschrijving van de onderzochte aspecten en de bestudeerde context te geven. Dit is een helder, erudiet, maar vaak theoretisch boek over psychiatrische kennisleer en inzicht in het bijzonder. Artsen in opleiding tot psychiater vinden in dit boek een gestructureerd overzicht van verschillende kaders en hun uiteenlopende begripsinvulling binnen het psychiatrische veld. Wanneer u op zoek bent naar een minder theoretische bespreking over inzicht waarin dezelfde thema's minder overzichtelijk, maar meer vanuit de praktijk aan bod komen, kunt u beter het boek van Amador & Davis (2004) kopen.

J. Van Hecke