Als God muziek wil horen, spelen de engelen Bach voor hem. Als de engelen zelf feest vieren, dan spelen ze Mozart. Ook op aarde is een festival iets wat beter bij Mozart dan bij Bach past. Een festival vraagt vrolijke muziek. Zoals rock tijdens de zomer en melancholieke maar levenslustige jazz het hele jaar. Een festival naar aanleiding van de honderdvijftigste geboorteverjaardag van Freud? Moest dat niet eerder een herdenkingsmis zijn? Een 'Ich habe genug'-gebedswake bij een op sterven na dode psychoanalyse? Kan 'psychoanalyse anno nu' iets anders zijn dan een zoveelste ricercare van doodgebloede psychoanalytische thema's die in de eenentwintigste eeuw geen interesse meer kunnen wekken? Het Nederlands Psychoanalytisch Instituut en de samenwerkende verwante organisaties dachten van wel. En dus organiseerden ze een Freud-festival. De lezingen van het Freud-festival zijn nu gebundeld in een vrij volumineus werk (423 pagina's). Het boek opent met de verjaardagsrede uitgesproken door de Indisch-Amerikaanse psychoanalyticus Akhtar. Verder bevat dit boek 26 bijdragen, die min of meer succesvol zijn gegroepeerd in 7 domeinen: 1) Freud, 2) ontwikkeling, 3) kunst en cultuur, 4) geweld, 5) trauma, 6) klinische praktijk, 7) organisatie. De ene lezer zal meer geïnteresseerd zijn in een cultuurhistorische reconstructie van de ontmoeting van Freud en Mahler, een andere in de stand van zaken in het licht van de neurobiologie, een derde in de plaats van de religie in de hedendaagse psychoanalyse, een vierde in forensische toepassingen, enzovoort. Elk vindt ongetwijfeld iets van zijn gading in dit boek, dat door de diversiteit en de kwaliteit van de bijdragen een breed publiek moet kunnen aanspreken. Mijn persoonlijke favoriet is de bijdrage van Daan Daniëls over liegen. Zijn tekst verdient een klassieker te worden. Daniëls bespreekt liegen tegelijkertijd grondig en lichtvoetig, maar vooral menselijk. Hij praat liegen niet goed, maar pleit voor een niet moraliserende kijk op een in het sociaal verkeer vaak nuttig fenomeen. Ik beveel dit boek van harte aan. Ik denk dat de psychoanalyse zich in dit boek op een boeiende en aantrekkelijke manier presenteert aan wie nog bereid is haar te beluisteren. Ik kan mij moeilijk voorstellen dat wie de moeite doet niet tot de conclusie komt dat Freud ook jazzy stemmende muziek is en dus een festival verdiende.

J. Cambien