achtergrond Asfyxie is een van de meest ernstige vormen van door gebruik van antipsychotica geïnduceerde extrapiramidale symptomen.
doel Het bestuderen van voorkomen, beloop, diagnostiek en behandeling van asfyxie en dysfagie door antipsychoticumgebruik.
methode Literatuur is verzameld via Medline (1960 tot en met september 2005) met combinaties van de mesh-termen: 'antipsychotic agents', 'dystonia', 'parkinson disease', 'secondary', 'dyskinesias', 'drug-induced', 'asphyxia' en de zoekwoorden: 'dysphagia' en 'respiratory'.
resultaten Asfyxie ten gevolge van antipsychoticumgebruik kan optreden door spasmen van de ademhalingsspieren of door een toegenomen kans op verslikking (dysfagie). Deze verschijnselen kunnen zowel kort na start van behandeling met antipsychotica, als op middellange en langere termijn ontstaan. Regelmatig verslikken of een snelle, onregelmatige ademhaling die gepaard gaat met kreunende of zuchtende geluiden is reden voor nauwkeurige observatie. Risicofactoren zijn hogere doseringen en langdurig gebruik van antipsychotica. Klinisch onderzoek van de slikreflex en de ademhaling draagt weinig bij aan een eenduidige diagnostiek van slikstoornissen. Met een videofluoroscopie kunnen slikstoornissen wel betrouwbaar worden aangetoond. Behandeling door aanpassen van de medicatie is doorgaans effectief.
conclusie Tijdige herkenning van asfyxie is belangrijk om een levensbedreigende complicatie van antipsychoticumgebruik te voorkomen.