achtergrond Seksuele functiestoornissen die optreden tijdens antipsychoticagebruik zijn relatief weinig onderzocht. Toch zijn er de laatste tien jaar veel nieuwe en klinisch bruikbare gegevens beschikbaar gekomen.
doel Het geven van inzicht in de frequentie, aard en pathogenese van seksuele functiestoornissen bij antipsychoticagebruik, waarbij handreikingen worden gegeven voor de klinische praktijk.
resultaten Antipsychoticagebruik gaat in 30-60% van de gevallen gepaard met seksuele functiestoornissen zoals libidoverlies, erectie- en/of lubricatieproblemen, orgasmestoornissen en ejaculatiestoornissen. Zonder gericht uitvragen door behandelaars is er sprake van onderrapportage. Antipsychotica met een relatief hoge antagonistische affiniteit voor dopaminereceptoren en/of antipsychotica die sterke prolactineverhoging veroorzaken, geven het vaakst seksuele functiestoornissen. De seksuele functiestoornissen zijn waarschijnlijk geassocieerd met een lagere kwaliteit van leven en lagere therapietrouw. Mogelijke mechanismen van de invloed van antipsychotica op seksualiteit worden besproken, evenals potentiële interventies die gericht zijn op het verminderen van seksuele functiestoornissen.
conclusie Bij behandeling met antipsychotica treden, afhankelijk van het voorgeschreven antipsychoticum, frequent seksuele functiestoornissen op. Indien de clinicus actief aandacht besteedt aan het mogelijk optreden daarvan, is door middel van voorlichting, wisselen van antipsychoticum, verlagen van de dosering dan wel het geven van gerichte comedicatie vaak een oplossing voor de problemen te vinden.