achtergrond Voor behandelaren werkzaam binnen ggz-instellingen is de kans groot dat zij op enig moment in hun carrière geconfronteerd worden met de suïcide van een cliënt. Desondanks is er weinig bekend over de gevolgen hiervan voor de hulpverlener.
doel Inventarisatie van ervaringen en reacties van behandelaren van een ggz-instelling met betrekking tot suïcide van cliënten.
methoden Ervaringen en reacties met betrekking tot suïcide werden geïnventariseerd door middel van een semigestructureerde vragenlijst, gebaseerd op de beschikbare literatuur.
resultaten Van 164 benaderde behandelaren (psychiaters, psychologen, sociaalpsychiatrisch verpleegkundigen en zij die hiervoor in opleiding zijn) reageerden er 69 (42%). Van de respondenten had 81% een of meer suïcides van een cliënt meegemaakt.
Veelbeschreven reacties waren schuldgevoel, insufficiëntiegevoelens, angst, piekeren en uiteindelijk berusting.
Als helpende factoren werden informele steun en overleg met collega’s genoemd (ongeveer 70% van de respondenten) en de mogelijkheid tot een reconstructie van het incident (bijna 40%). In een aantal gevallen werd een kritische nabeschouwing met het team juist gemist.
In bijna 30% werd contact met de leidinggevende gemist na een suïcide, met name door behandelaren die zelf een leidinggevende functie hebben.
Opvallend was dat ziekteverzuim, zelfmedicatie en suïcidale gedachten vrijwel niet gerapporteerd werden. Effecten op functioneren waren zowel positief als negatief: persoonlijke en professionele groei, gerichter taxeren van suïcidaliteit maar ook meer defensief gedrag.
conclusie De suïcide van een cliënt kan een grote impact op behandelaren hebben, met gevolgen voor het dagelijks functioneren, waarbij vooral het omgaan met suïcidale cliënten een belastende taak kan worden. Er is een opvallende diversiteit in reacties van behandelaren. Om suïcide en suïcidaliteit  op professionele wijze te kunnen hanteren, zijn informele steun en collegialiteit van belang, evenals een betrokken, steunende leidinggevende en de mogelijkheid tot reconstructie van de gebeurtenis.