Groepsdynamica in gedragstherapeutische en psychodynamische groepen. In de serie Werken met groepen
De serie Werken met groepen is een vervolg op het lijvige, losbladige Handboek groepspsychotherapie. In een aantal beknopte boekjes worden aspecten van de groepspsychotherapie belicht; in dit boekje de verschillen en overeenkomsten tussen gedragstherapeutische en psychodynamische groepen. Op een heldere manier geven auteurs aan dat in elk type groep groepsdynamica een rol speelt, alleen gaan de therapeuten er verschillend mee om. Zo zal bij een stagnatie in de middenfase van een groepstherapie een psychodynamisch werkende therapeut exploreren welke ambivalenties er in de groep spelen en welke gevoelens of gedachten worden weggehouden. In een gedragstherapeutische groep zal men dezelfde angsten onderzoeken en zal men de link leggen met automatische gedachten en kernschema's rond mislukken. De specifieke kanten van beide benaderingen worden gepresenteerd: de groepsgedragstherapie werkt met protocollen, contracten, doelen en regelmatige evaluaties; de psychodynamische theorie heeft concepten ontwikkeld rond leiderschap, groepscohesie, normen en rollen. Steeds worden de concepten uit de ene benadering in het boekje vertaald naar de andere benadering. Dit maakt ook duidelijk hoezeer de twee benaderingen de afgelopen decennia naar elkaar toe zijn gegroeid. In de gedragstherapie is aandacht gekomen voor de therapeutische relatie, en in de psychodynamische benadering is de therapeut niet langer abstinent, maar werkt men ook met oefeningen in subgroepen, rondjes en motto's. Overigens vond ik dat laatste wel wat verwarrend: de vignetten van de psychodynamische groep beschreven naar mijn smaak een wel erg gestructureerde groep, en geen prototypische groepsdynamische groep. Ondanks deze kanttekening is het een bruikbaar boekje, wellicht vooral voor gedragstherapeuten die met groepen werken, om op een eenvoudige manier zich de voornaamste groepsdynamische concepten eigen te maken.
M.M. Thunnissen