Dit is een volledig handboek waarin alle aspecten die te maken hebben met rampen aan bod komen. Het boek is niet alleen aan te bevelen voor medici en psychologen, maar voor iedereen die te maken heeft met rampen.

In het eerste deel wordt beschreven dat de hoeveelheid rampen toeneemt. De wereld is dichter bevolkt en het aantal mensen dat getroffen wordt door een ramp zal toenemen. Schokkend om te lezen is dat terroristische activiteiten in 2013-2014 met 80% zijn toegenomen. Maar ook oorlogen en klimaatveranderingen eisen hun tol.

Het boek gaat in op de gevolgen voor individu, zoals posttraumatische stressstoornis (ptss) en depressie, maar ook worden de gevolgen voor de samenleving uitgebreid belicht.

Alle facetten worden beschreven vanuit de neurowetenschappelijke, de cognitieve en sociaalpsychiatrische hoek. Niet alles kan in een bespreking worden benoemd en ik zal een aantal zaken benoemen die mij zijn opgevallen: communicatie, leiderschap en globale initiatieven.

Hoe beter de communicatie met mensen of gemeenschappen die getroffen worden, hoe beter mensen hun krachten aanspreken. Een aantal simpele regels zijn: wees duidelijk en eenvoudig in de berichtgeving. Gebruik de juiste media. Bereid je goed voor voordat je mensen bericht.

Leiderschap wordt besproken in hoofdstuk 19. De schrijvers pleiten voor een actieve rol van de ggz-medewerkers tijdens een ramp. Zij spelen een rol bij anticipatie, reageren op een ramp en in het traject van herstel. Belangrijk is dat zij meepraten met leiders, gemeenschappen en slachtoffers. Goed leiderschap bestaat uit het kunnen focussen op een probleem, richting en verandering kunnen geven aan een proces. Dit is iets anders dan management, wat neerkomt op zorgen dat de dingen goed lopen en dat de doelen worden gehaald.

Mooi is hoofdstuk 10, waarin beschreven wordt hoe de internationale gemeenschap samenwerkt in het Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015-2030. Vanuit de gedachte dat rampen geen grenzen kennen, heeft de vn de un International Strategy For Disaster Reduction opgericht.

Vanuit mijn werk als psychiater bij de ggd heb ik met verschillende rampen te maken gehad zoals de Amsterdamse zedenzaak, de mh17 en andere incidenten. Ik prijs mijzelf gelukkig dat we dit hebben kunnen doen met een goede burgemeester zoals Eberhard van der Laan. Het boek lezende, besefte ik dat we veel van de aanbevelingen al toepassen. Dit boek is er voor iedereen die zich met de gevolgen van rampen bezighoudt, het is tegelijk specialistisch en generalistisch en is leesbaar voor iedereen die zich met rampen bezighoudt.

W. Tuinebreijer, psychiater, Amsterdam