Dit boek gaat over één van de ernstigste psychiatrische aandoeningen, de psychotische depressie. De ernst van deze ziekte wordt direct al geïllustreerd: in het eerste hoofdstuk beschrijven de auteurs een patiënte, een jonge vrouw met een psychotische depressie, die haar kinderen in bad verdronk. In de introductie stellen de auteurs dat er twee soorten depressie bestaan: endogeen versus reactief, waarbij de psychotische depressie als een ernstige vorm van de endogene depressie wordt beschouwd. De geschiedenis van het concept 'psychotische depressie' (hoofdstuk 2) en 'Treatment in historical perspective' (hoofdstuk 5) maken samen een substantieel deel van het boek uit, de tweede auteur is dan ook gespecialiseerd in de geschiedenis van de psychiatrie. Deze hoofdstukken over de geschiedenis van het concept en van de behandeling vond ik de interessantste van het boek. Hier wordt ook het ontstaan van de dsm-iii-classificatie 'major depression' uitgebreid beschreven: 'Bob Spitzer raises a pen, and a hundred years of psychopathological refinement is blotted out'. Het moge duidelijk zijn dat de auteurs zeer kritisch zijn over de dsm-classificatie. Dit wordt verder uitgewerkt in hoofdstuk 3, waarin de auteurs zelf enigszins uit de bocht vliegen, door maar liefst zeven vormen van psychotische depressie te onderscheiden. Zo past het subtype 'psychosis dominant depression' (erg psychotisch en licht depressief) mogelijk beter bij een schizoaffectieve stoornis of schizofrenie, maar de auteurs vinden deze diagnoses te stigmatiserend en menen dat ze een laatste uitweg moeten zijn. Hier ben ik bij het zwakke punt van dit boek beland; het is weinig gebaseerd op evidence. Regelmatig komt men de zin tegen: 'C. Swartz says ...' en vooral de hoofdstukken over behandeling maken dan ook een authority-based indruk. Het boek bevat een literatuurlijst van 20 pagina's tegen 150 pagina's in het recent verschenen Melancholia door Taylor en Fink (2006). Melancholia is duidelijk een completer boek dan Psychotic depression, met ook aandacht voor de pathofysiologie van de ziekte en meer wetenschappelijke onderbouwing. De positieve punten van dit boek: het leest prettig, enigszins als een roman en vooral de historische hoofdstukken zijn boeiend. Het boek is de moeite waard voor psychiaters en artsen in opleiding tot psychiater die speciaal geïnteresseerd zijn in stemmingsstoornissen. Collega's die twijfelen of zij Melancholia danwel Psychotic depression zullen aanschaffen, raad ik aan om voor het eerste boek te kiezen.

T.K. Birkenhäger