De randomized clinical (controlled) trial (rct) is de gouden standaard om behandelingen met elkaar te vergelijken. Veel onderzoek wordt volgens deze standaard opgezet. rct's passen in de tijdgeest van evidence-based medicine, richtlijnen en een overheid die vooral behandelingen wil financieren waar voldoende bewijs voor is. Een goed boek over hoe een trial op te zetten en welke valkuilen er zijn, is dan ook welkom. Echter, er bestaan nogal wat boeken over clinical trials (alleen al bij www.amazon.com vond ik 421 titels!). Een nieuw boek moet dus wat extra bieden. De eerste auteur heeft meerdere boeken over statistiek op zijn naam staan. Dat is merkbaar in het gedeelte over de statistiek. Basisbegrippen als p-waarden, betrouwbaarheidsintervallen en subgroepanalyse worden helder besproken, evenals gecompliceerde analysemethoden, bijvoorbeeld random effect models voor longitudinale data. Een didactisch goed hoofdstuk bespreekt gedetailleerd de analyse van een voorbeeldonderzoek. De vele complexe zaken die een onderzoek kent - zoals missende waarden, multicenter-onderzoek, meerdere meetmomenten en subgroepen - worden in de voorbeeldanalyse uitgelegd. Het boek start met het mooie citaat: 'All who drink of this remedy recover in a short time, except those whom it does not help, who all die. Therefore, it is obvious that it fails only in incurable cases.' Dit citaat van de Griekse arts Galenus (131-201 na Christus) contrasteert uiteraard met de gepropageerde rct. Het is echter ook het begin van de vele uitweidingen die de auteur maakt. Hoewel het in het begin leuk is om al die zijpaden te lezen, gaat dat vrij snel vervelen. Een boek over clinical trials vraagt om een meer zakelijke en compacte stijl. Dit doet overigens niets af aan het hoge niveau van het boek. In de eerste hoofdstukken worden onder meer de opzet van een rct en de specifieke problemen in de psychiatrie beschreven. Er is nog een apart hoofdstuk over systematische reviews en meta-analyses, die vaak de bodem vormen van richtlijnen. Het boek heeft een aantal nuttige appendices, onder meer over het schrijven van een patiënteninformatiefolder, het schrijven van een artikel en informatie over belangrijke websites. Voor onderzoekers die wetenschap verpakt in een wat romantische schrijfstijl appreciëren, is het een aanrader. Voor anderen zijn er betere boeken.

P.N. van Harten