Te midden van een kleine controverse over adhd bij volwassenen (en het al dan niet bestaan van ‘late-onset adhd’) verschijnt dit boek van Lily Hechtman, een kinder- en volwassenenpsychiater werkzaam in Montreal, Canada, over uitkomsten van adhd op volwassen leeftijd. In zakelijke taal en goed wetenschappelijk onderbouwd vertellen de auteurs een dramatisch verhaal: adhd heeft een desastreus effect op opleiding, werk, financiën en relaties.

Het boek is een bundeling van resultaten van grote follow-upstudies uitgevoerd in Canadese en Amerikaanse academische centra. De hoofdstukken volgen het format van een wetenschappelijk artikel (dus introductie, methode, resultaten en discussie) en zijn (in een wat andere vorm) eerder gepubliceerd in internationale tijdschriften. Veel van de beschreven studies zijn gestart toen het ‘inattentive’ subtype van adhd nog niet in de dsm stond, en adhd bij meisjes nog nauwelijks herkend werd. Dit geeft het boek een historisch tintje en maakt duidelijk hoe de diagnose is veranderd in de afgelopen 25 jaar.

Wat zijn dan zoal die uitkomsten van adhd op volwassen leeftijd? Volwassenen bij wie als kind adhd gediagnosticeerd is, hebben minder vaak een (beroeps)opleiding afgemaakt en zij hebben een veel kleinere kans op het afronden van een universitaire opleiding. De studies in dit boek beschrijven schokkende cijfers: bijvoorbeeld in de Montreal-studie haalde slechts 5% van de jongeren met adhd een diploma in het hoger onderwijs, versus 41% van de jongeren zonder adhd. Hieruit volgt bijna vanzelf dat volwassenen met adhd problemen hebben op de arbeidsmarkt: er is vaker sprake van ongeschoold werk of werkloosheid, meer kans op ontslag en gemiddeld ver­dienen volwassenen met adhd veel minder dan hun leeftijdsgenoten zonder adhd.

Naast deze algemene uitkomsten komen psychiatrische uitkomsten aan bod, o.a. emotionele instabiliteit, symptomen van angst en depressie, middelenmisbruik, en antisociale persoonlijkheidsstoornis (geassocieerd met criminaliteit). In de studies kijkt men ook naar de voorspellers van uitkomsten op volwassen leeftijd. Het is jammer dat men in geen van de studies gekeken heeft of het gebruik van stimulantia op kinderleeftijd een voorspeller is voor een gunstig beloop. Het antwoord op deze vraag is relevant in het licht van de alom aanwezige kritiek op het voorschrijven van stimulantia aan kinderen en jongeren.

Ik zou dit boek niet aanraden aan de drukke clinicus die op zoek is naar praktische kennis over de behandeling van adhd bij volwassenen. Maar voor wie op zoek is naar een bundeling van studies naar uitkomsten van adhd op volwassen leeftijd is dit een bruikbaar boek.

J. Zinkstok, psychiater, Venray