achtergrond Het gebruik van psychoactieve middelen gaat regelmatig samen met allerlei vormen van criminaliteit, waaronder gewelddadig gedrag.
doel Een overzicht geven van de relaties tussen (problematisch) middelengebruik en criminaliteit, waaronder geweldscriminaliteit.
methode Een literatuuronderzoek werd uitgevoerd naar meta-analyses, reviews en empirische artikelen over de relaties tussen (problematisch) gebruik en verslaving van psychoactieve middelen enerzijds en criminaliteit, antisociaal en agressief gedrag alsmede recidive anderzijds.
resultaten Zowel voor mannen als voor vrouwen bestaan er significante relaties tussen problematisch gebruik van middelen en crimineel gedrag. Het merendeel van de gebruikers is echter niet crimineel en de misdrijven betreffen vooral vermogensdelicten. De relatie met geweld is voor alcohol sterker dan voor andere middelen. Verder bestaan alleen voor cocaïne aanwijzingen voor psychofarmacologische effecten die gewelddadig gedrag stimuleren. Of problematische middelengebruikers crimineel en met name gewelddadig zijn, wordt bepaald door interacties tussen een aantal factoren: de mate waarin het gebruik problematisch is, individuele psychologische, sociale en neurobiologische kenmerken, situationele factoren en verwachtingen omtrent het effect van middelen.
conclusie Middelenmisbruik, vooral de combinatie van alcohol en drugs, is een voorspellende factor voor (recidive van) criminaliteit.