De titel van dit boek, vooral het woord ‘transdiagnostic’, maakt nieuwsgierig. Emoties en emotieregulatie zijn uiteraard voor elke psychiatrische aandoening relevant, bij angst en stemmingsstoornissen staan ontregelde emoties zelfs centraal. Zou de wetenschap al zover zijn om een transdiagnostische benadering waar te kunnen maken die relevant is voor de praktijk? Het boek bevat 18 hoofdstukken van in totaal 51 auteurs, hoofdzakelijk psychologen. Door het ontbreken van bijdragen vanuit de (neuro)psychiatrie en van psychiaters wordt geen aandacht besteed aan de ‘grande psychiatrie’ of biologische aspecten van de behandeling, zoals farmacologische. Het bijgevoeglijk naamwoord ‘psychogical’ bij ‘approach’ in de titel zou daarom op zijn plaats geweest zijn. Desondanks biedt het boek een schat aan systematische informatie vanuit recente wetenschappelijke inzichten. Het boek bestaat uit drie delen, respectievelijk: modellen en basale wetenschap; problemen van emotieregulatie; behandelingen. Het eerste deel besteedt aandacht aan modellen van emotieregulatie. De regulatie van emoties is complex, vele psychologische en biologische processen zijn daarbij betrokken. Emoties reageren op interne en/of externe triggers of anticiperen op situaties, hebben een signalerende functie, sturen de aandacht en motiveren tot bepaald gedrag. Regulatiestrategieën bestaan onder meer uit selectie van situaties, het modificeren van de situatie, verandering van aandacht, verandering van cognities en beïnvloeding van responses. Verder komen aan de orde: de ontwikkeling van emotieregulatie en functionele neuroanatomie. Het tweede deel is hoofdzakelijk een bespreking van diverse stoornissen in de emotieregulatie. Er staat een apart hoofdstuk in over de rol van arousal en slaap. Aan dit soort psychofysiologische aspecten zou wat mij betreft meer aandacht besteed kunnen worden, de relatie tussen arousalveranderingen en emoties is voor de praktijk relevant en onder meer door farmaca te beïnvloeden. In het derde deel wordt nader ingegaan op psychologische behandelingsaspecten, van cognitieve therapie, mindfulness en varianten daarvan. Vrijwel alle hoofdstukken van dit boek zijn van hoge wetenschappelijke kwaliteit. De transdiagnostische psychologische benadering is relevant voor de praktijk, het biedt een rationele basis voor allerlei psychologische behandelingen die gericht zijn op het verbeteren van de emotieregulatie. De laatste jaren zijn meer ‘integrale’ boeken verschenen over emotieregulatie en affective neuroscience in het algemeen die een transdiagnostische benadering beogen. Deze benadering is waarschijnlijk een voorafspiegeling van de toekomst van de psychiatrische praktijk. Deze uit zich onder meer in de discussies rond de dsm-v over categorale versus dimensionele diagnostiek, de overlap tussen huidige (categorale) psychiatrische stoornissen, het zoeken naar mediërende fenotypes, et cetera. Met het oog op deze toekomst is het – meer dan nu het geval is – van belang daar in de opleiding tot psychiater aandacht aan te besteden. Het besproken boek is een heel goede aanvulling op de transdiagnostische bibliotheek van elke psychiatrieopleiding.

A.L. van Bemmel