achtergrond In de literatuur wordt gewaarschuwd voor inductie van een (hypo)manie door het gebruik van antidepressiva bij een bipolaire stoornis.
doel Nagaan (1) wat de bewijskracht is voor de aanname dat het gebruik van een antidepressivum door patiënten met een bipolaire stoornis de kans op een (hypo)manie vergroot; (2) welke risicofactoren hieraan ten grondslag kunnen liggen; en (3) in hoeverre een stemmingsstabilisator hiertegen beschermend werkt.
methode Er is literatuur gezocht met behulp van Pubmed (1960-2000), Embase (1987-2000) en de Cochrane Library (1940-2000) met als zoektermen 'antidepressant', gecombineerd met 'mania or hypomania' en 'induction or switch'. Aanvullende publicaties werden verkregen via literatuurlijsten van gevonden artikelen.
resultaten We konden slechts zes relevante onderzoeken insluiten. Deze hadden alle zes methodologische beperkingen. Er blijkt nauwelijks bewijs dat het gebruik van antidepressiva bij de bipolaire stoornis de kans op een (hypo)manie vergroot. Bepaalde patiënten, zoals vrouwen, patiënten met een bipolaire-i- (versus bipolaire-ii-) stoornis en patiënten die als laatste episode een manie hadden, zijn mogelijk wel kwetsbaar voor inductie van een manie bij het gebruik van antidepressiva. Stemmingsstabilisatoren lijken hiertegen te beschermen.
conclusie Er is grote behoefte aan adequaat onderzoek van voldoende omvang om de invloed van antidepressiva op de inductie van een (hypo)manie bij de bipolaire stoornis te kunnen aantonen. Vooralsnog kan de behandeling van de bipolaire depressie het beste gebaseerd worden op de resultaten van de 'life chart' van de individuele patiënt.