Genot als kompas. Hoe ons brein maakt dat we vet voedsel, orgasmes, sporten, marihuana, wodka, leren en gokken zo prettig vinden
‘ Genot is de mens nooit oprecht gegund; maar wordt hem door de hemel tegen woekerrente geleend’ (John Dryden, Oedipus ). Ja, het was een waar genot om dit boek te lezen. Rustig, op het gemak, niet te moeilijk en vol met fijne weetjes over genot en genieten.
David Linden is een meer dan degelijk neurowetenschapper, verbonden aan de Johns Hopkins University te Baltimore en hoofdredacteur van The Journal of Neurophysiology . Zijn onderzoek richt zich vooral op het gebied van neuronale langetermijnpotentialisatie, maar in zijn vrije tijd schrijft hij (gelukkig) meer populairwetenschappelijke stukken.
Dit boek is zijn tweede en ik vind het het best geslaagde. Ingangspoort is de huidige stand van neurobiologische kennis over de cerebrale beloningscentra. De focus ligt hier voornamelijk op de rol van de dopaminerge processen in de striatale hersenregio’s. Van hieruit wordt de relatie gelegd naar middelenmisbruik en -afhankelijkheid, maar ook veel breder naar alle andere vormen van verslavingsgedrag (seks, eten, kopen en gokken). Ook sociale incentives als potentiële beloners komen uitgebreid aan bod. Boeiend is ook de parallel die hij trekt wat betreft verslaving aan steeds nieuwe informatie en de rol die culturele en intellectuele stimuli hebben als bekrachtigers van dit neurobiologisch hedonistisch systeem.
Natuurlijk zijn er beperkingen aan dit boek. Een beetje kritisch psychiater zal al gauw opmerken dat een focus op het dopaminerge systeem toch wel een beperkt deel van het verhaal is. Ook de paar luttele pagina’s over mogelijke behandelingen hadden er beter niet in kunnen staan. Maar toch, onder het genot van een glas goede wijn en vanuit een comfortabele zetel kom je best heel wat interessants te weten over genieten en zelfs de positieve aspecten van een beetje pijn dat het geheel wat pittig kan kruiden.
Uiteraard is dit een boek voor het bredere publiek. Maar zijn wij, psychiaters, dan ook geen mensen met heel brede interesses?
Geert Dom