Frith, als neuropsycholoog verbonden aan het Wellcome Trust Centre for NeuroImaging, University College London, stelt zich in dit beknopte vulgariserende boek tot doel de lezer met vruchtbaar gebleken denklijnen vertrouwd te maken, zonder onderzoekstechnisch jargon te gebruiken. Hij geeft in het eerste deel een overzicht van allerlei aanwijzingen die onthullen hoe ingewikkeld de opdracht van de hersenen wel is om aan de geest een coherent beeld van de omringende wereld aan te bieden. Hij leidt de lezer daarbij langs voorbeelden uit verschillende onderzoeksdomeinen en uit de kliniek, waarbij vooral de onverwachte effecten opvallen van een kerntaak voor de hersenen, het aanbieden van bruikbare informatie over de omgeving aan het kiezende en uitvoerende deel van de geest. In het tweede deel behandelt Frith in hoofdstuk 4 het brein als het apparaat dat de regelmaat uit de ervaren gebeurtenissen decodeert om zo aangepast mogelijk te kunnen reageren op de komende gebeurtenissen. Hoofdstuk 5 belicht hoe deze zowel volgens statistisch opgebouwde regels als met waarden doordrenkte informatie samen met (én ondanks) de zeer beperkte, onvolkomen perceptuele aanwijzingen leiden tot een omvattend wereldbeeld. Frith vat dit kernachtig samen: 'Our brains discover what is out there in the world by contistructing models and making predictions. … Both sensations and expectations are essential for this process. We are not aware of all the work our brain is doing. We are only aware of the models that result from this work. This makes our experience of the world seem effortless and direct.' (p. 138). In hoofdstuk 6 bespreekt hij hoe al die automatische bewerkingen, waarmee onze hersenen ons oriënteren in de fysieke wereld, ons tevens de kans geven het gedrag van onze soortgenoten te observeren, te herkennen en te begrijpen. In hoofdstuk 7, het eerste van het derde deel, slaat hij de brug tussen al het voorgaande en de menselijke samenleving: '… my brain enables me to enter a shared mental world. By sharing my mental world with others, I can also learn from their experiences and adopt the models of others that are better than my own. From this process, truth and progress can emerge, but so can deception and mass delusions.' (p. 183). Hij behandelt in de epiloog, het laatste hoofdstuk van het derde deel, 'de uiteindelijke illusie die gecreëerd wordt door onze hersenen' (p. 184): het gevoel van autonomie ondanks alle aanwijzingen van beïnvloeding. Eén van die boeken om lang van na te genieten. Tevens perfecte reislectuur. Warm aanbevolen.

L. Roelens