achtergrond De confrontatie met traumatische ervaringen van patiënten zou kunnen leiden tot traumatisering van hun behandelaar. Tekenen hiervan zijn posttraumatische symptomen ('secundaire traumatische stress') en/ of verstoringen van basale cognitieve schema's ('verplaatste traumatisering'). Daarnaast zouden traumatische situaties specifieke vormen van tegenoverdracht oproepen. Onderzoek waarin reacties op traumatisch materiaal worden vergeleken met die op andere emotioneel aangrijpende klinische situaties is schaars. De uitkomst van dergelijk onderzoek kan echter grote betekenis hebben voor opleiding en preventie van negatieve effecten van klinisch werk voor behandelaars.

doel Het onderzoeken van reacties op verschillende klinische situaties en van eventuele verschillen in reactiepatroon tussen gespecialiseerde traumatherapeuten en therapeuten in algemene praktijk. Verwacht wordt dat traumatisch materiaal een specifiek reactiepatroon oproept, ongeacht de professionele ervaring van behandelaars. Daarnaast worden verschillen verwacht tussen de reactiepatronen van traumatherapeuten en andere behandelaars.

methode In een 2x3-design werden de reacties van gespecialiseerde traumatherapeuten vergeleken met die van andere psychiaters en psychotherapeuten (in totaal n = 105) op nagespeelde klinische situaties met patiënten met neurotische problematiek, posttraumatische problematiek en een borderlinepersoonlijkheid. Afhankelijke variabelen waren conceptualiserend vermogen, emotionele appraisal en tegenoverdracht. Verschillen tussen groepen en situaties werden onderzocht met multivariate en univariate variantieanalyses (spss 14.0).

resultaten Eerste analyses wijzen op een hoofdeffect voor de aard van de aangeboden klinische situatie, maar niet op grote verschillen tussen de groepen behandelaars. In de lezing zullen resultaten worden gepresenteerd van de totale onderzoeksgroep.

conclusie Ondanks de beperkingen van een analoog onderzoeksdesign, geven de resultaten inzicht in de reacties van behandelaars in emotioneel aangrijpende klinische situaties. In de discussie staat centraal hoe dit inzicht vertaald kan worden naar preventie van negatieve effecten in de behandelrelatie en in het persoonlijk functioneren van de behandelaar.