Lange tijd heeft de gedachte geleefd dat mensen met een autismespectrumstoornis geen seksualiteit zouden kennen. Zij hebben immers geen, of moeite met, intieme sociale relaties. Anekdotisch werd verslag gemaakt van incidenten die zijdelings te maken hebben met seksualiteit. Zo beschreef professor Luuk Kamp ooit hoe ouders en staf er ongemakkelijk bij zaten toen het tijdens een kerstspel het meisje dat Maria speelde allemaal te machtig werd. Dit autistische meisje reguleerde haar spanningen door te gaan masturberen. Een voor alle omstanders bekend fenomeen, dat in deze context de nodige gêne opriep. Ook zijn er gevalsbeschrijvingen van jonge adolescenten met het aspergersyndroom die dolgraag contact willen. Als zij bij toeval merken dat het tonen van hun geslachtsdeel voor opwinding en commotie zorgt, dan gaan zij dit doen zonder zich te realiseren dat zij opgepakt kunnen worden wegens exhibitionisme. Voor betrokkenen, ouders en leerkrachten is de ontluikende seksualiteit bij hun pubers met een stoornis in het autismespectrum vaak één grote puzzel. Voor hen was tot voor kort nog weinig literatuur in het Nederlands beschikbaar. De stencils van Hans Hellemans circuleren in grote kring, maar het boek met de bijpassende cd-rom is nog niet verschenen. Ook in het Engelse taalgebied was er buiten voorlichtingsmateriaal heel weinig informatie beschikbaar. Het is daarom van groot belang dat dit prachtige en praktische boek van de Frans-Canadese Isabelle Hénault dit jaar zowel in het Engels als in het Nederlands is verschenen. Het boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat op een heldere wijze in op begrippen en grenzen. Begrippen als 'Asperger' en 'seksualiteit' worden heel helder en gedetailleerd besproken. Relatie en seksueel verlangen en seksuele aantrekking hoeven niet altijd samen te vallen. Hénault beschrijft duidelijk hoe seksualiteit bij mensen met het aspergersyndroom soms gezien kan worden als een preoccupatie. In duidelijke taal legt zij grenzen aan. Deze educatieve benadering is de opmaat voor het tweede deel van het boek, dat bestaat uit een gedetailleerd uitgewerkt programma voor workshops die bestemd zijn voor mensen met het aspergersyndroom (maar die ook zeer nuttig unnen zijn voor hun naasten en begeleiders). Twaalf sessies worden doorgenomen, inclusief het materiaal en de lijsten die erbij gebruikt worden. Aan de orde komen voor de hand liggende thema's, zoals seksualiteit, communicatieoefeningen, liefde en vriendschap, en lichamelijke aspecten van seksualiteit. Maar ook andere taboes waar in de autismezorg aandacht voor nodig is worden behandeld, bijvoorbeeld seksuele oriëntatie, alcohol en drugs. Eén sessie behandelt seksueel misbruik (ook als potentieel slachtoffer, omdat de patiënt er zo graag bij wil horen) en ongepaste seksuele handelingen. Seksualiteit hoort ook bij mensen met een autismespectrumstoornis en heel toepasselijk is de laatste sessie van de cursus gewijd aan het leren beheersen van emoties, theory of mind en intimiteit. Een uitstekend boek en een absolute aanrader voor mensen met het aspergersyndroom, hun naasten en ieder die er beroepsmatig bij betrokken is.

R.J. van der Gaag