Dit boek richt zich specifiek op het vroege verloop van schizofrenie. Interessant is de 'life-span-benadering': de wetenschappelijke 'stand van zaken', van prenatale aspecten tot aan laat-ontstane schizofrenie wordt weergegeven. Het belang van onderzoek naar eerste psychose is evident. Het vergroten van kennis kan deuren openen naar effectievere behandelmethoden en een beter beloop. Het boek is opgebouwd uit drie delen. Deel 1 richt zich op de premorbide fase. Een literatuuroverzicht van prenatale omstandigheden die van invloed zijn op schizofrenie wordt eerst gegeven. Daarna wordt verslag gedaan van een onderzoek naar de wijze waarop pre- en perinatale gebeurtenissen, in het bijzonder hypoxiegerelateerde obstetrische complicaties, gecorreleerd zijn aan verhoogde risico's op schizofrenie. Tot slot volgt een samenvatting van tot op heden uitgevoerd onderzoek betreffende intelligentie en neurocognitief functioneren. Deel 2 doet uitgebreid verslag van diverse aspecten van de eerste episode van schizofrenie. Bij de bespreking van vroeg-ontstane schizofrenie luidt de conclusie dat sprake is van een ernstiger klinisch en cognitief disfunctioneren dan bij een schizofrenie met een latere ontstaansleeftijd. In het volgende hoofdstuk wordt dit ondersteund door bevindingen van ernstiger hersenafwijkingen bij vroeg-ontstane schizofrenie. Een beschrijving van neurocognitieve stoornissen ten tijde van de eerste psychose ontbreekt niet. Evenmin als een uitgebreide weergave van structurele en functionele hersenafwijkingen. De bevindingen, van groot belang om de oorzaken en het beloop van de ziekte beter te leren begrijpen, zijn overzichtelijk weergegeven. Door op een rij te zetten wat bekend is, wordt duidelijk wat we nog niet weten. Een voorbeeld daarvan is de vraag of psychose neurotoxisch is en of psychose de hersenafwijkingen kan beïnvloeden. Dit deel sluit af met hoofdstukken over longitudinale diagnostiek, sekseverschillen en laat-ontstane schizofrenie. Deel 3 bespreekt de behandeling van de eerste psychose. Allereerst worden dilemma's en mogelijkheden van behandeling tijdens de prodromale fase besproken. Vervolgens behandeling van de eerste psychose met de nadruk op respons en terugvalpreventie. Toch is het triest dat hoewel de respons in het eerste jaar hoog is, de terugval toch de regel is. Het boek sluit af met hoofdstukken over de behandeling van laat-ontstane schizofrenie en de behandeling van cognitieve functiestoornissen bij een eerste psychose. Al met al is dit een boeiend en gedegen verzamelwerk. De auteurs zijn erin geslaagd een grote hoeveelheid informatie helder uiteen te zetten. Doordat dit boek zich zo specifiek richt op een subgroep binnen het schizofreniespectrum, is het niet geschikt voor een breed lezerspubliek. De opbouw van het boek maakt het wel mogelijk alleen dat te lezen waar de interesse naar uitgaat.

T.W. Scheewe, W. Cahn