Dit boek bevat een aantal gevalsbeschrijvingen waarbij de relatietherapie zoals John M. Gottman (1999) die in zijn bekende therapieboek The Marriage Clinic (Gottman 1999) voorstelde, wordt toegepast. The Marriage Clinic bood een beschrijving van een overvloed aan therapeutische interventies en instrumenten die gebaseerd zijn op zijn welbekend jarenlang wetenschappelijk onderzoek van koppels. Dit boek, van de medisch directeur en een van de oprichters van The Gottman Institute Julie S. Gottman, is een noodzakelijke aanvulling geworden. Het getuigt van een deskundige praktijk van relatietherapie waarin op vele verschillende wijzen technieken en instrumenten van J.M. Gottman worden gebruikt. Het vangt aan met een zeer beknopte maar volledige en duidelijke beschrijving van de principes van de Gottman-therapie. Dan volgen een reeks gevalsbeschrijvingen, waarbij telkens enkele van die technieken gebruikt worden. De problematiek waarmee deze paren komen is meestal zeer zwaar. Enkele punten vallen op. Geen enkele therapie bestaat uit de volledige reeks van Gottman-interventies. De interventies worden steeds ad hoc uitgekozen. Dit lijkt een winstpunt, want de rigiditeit en de overvloed die Gottman aanbood waren klinisch niet toepasbaar. Enkele constanten vinden we in de meeste therapieën terug: (1) Steeds weer komen 'de vier ruiters van de Apocalyps' (die de scheiding voorspellen) ter sprake: kritiek, misprijzen, een overdreven verdedigende houding, stonewalling (een muur maken). Men moet zich goed realiseren wat dat betekent! De auteur ziet als enig doel van relatietherapie een betere relatie. Scheiding is voor haar steeds negatief. Dat merkt men ook in het hoofdstukje over de evaluaties. Alleen het feit dat paren bij elkaar zijn gebleven wordt als een succes gezien. Ik ben het hiermee niet eens. (2) Aan de paren wordt geleerd dat als ze in een dpa-toestand (diffuse physiological arousal) zijn, ze niet meer in staat zijn om constructief te zijn en zich dus beter tijdelijk kunnen verwijderen en kalmeren. Hierbij wordt ook gebruikgemaakt van de hartslagmeter. Kalmerende technieken worden aangeleerd. (3) Elke therapie bevat als het ware een didactisch deel waarin dingen worden uitgelegd of ter lezing aanbevolen (bibliotherapie). (4) In elke therapie worden de partners ten minste eenmaal apart gezien. (5) Een voor mij totaal onverwacht fenomeen is dat in deze puur gedragstherapeutische aanpak steeds weer hele stukken invloed uit de kindertijd en het gezin van oorsprong duidelijk worden, die men het best als overdrachtsfenomenen tussen de partners mag bestempelen! (6) De 'dream-within-conflict-interrventie' blijkt zeer goed te werken: beide partners leren elkaar om beurten empathisch te ondervragen en te luisteren naar de onderliggende belevingen bij een conflict (een techniek die therapeuten meestal zelf toepassen, maar niet altijd aan hun cliënten leren). Zowel de ervaren relatietherapeut als de beginner kunnen uit dit boek heel wat leren. De gevalsbeschrijvingen zijn zeer boeiend. Vele toepassingen zijn bruikbaar in om het even welke therapierichting. Wat me storen zijn de herhaalde verwijten aan de andere relatietherapieën dat ze maar voor 17% echt effectief zouden zijn en dat wordt gesuggereerd dat de Gottman-therapie betere resultaten behaalt. Waarom publiceert het Gottman Institute dan geen gecontroleerd onderzoek?

A. Vansteenwegen