De psychoanalyse kent meerdere stromingen met soms tegengestelde visies op wat er gebeurt in een psychoanalytische behandeling. In de hedendaagse psychoanalytische literatuur kan men op dit punt niet meer om het werk van de Britse analyticus Peter Fonagy heen, die met nieuwe concepten als mentalisation en reflective functioning, de psychoanalyse binnenloodste in de wereld van het proefondervindelijk onderzoek. Binnen dit nieuwe kader betreft psychische verandering niet langer het wijzigen van een pathologisch levenspatroon vanuit een hypothetische reconstructie van bepaalde ontwikkelingsfasen, als wel het veranderen van de manier van het psychisch functioneren zelf, van niet naar wel mentaliserend. Mentalisatie is het proces waarlangs we beseffen dat we een psyche hebben die onze ervaring van de wereld medieert, en is daarom nauw verbonden met de ontwikkeling van de psyche en diens interne organisatie. Daardoor kunnen we vanuit een intentionele houding gaan denken over gedachten, gevoelens en wensen van onszelf en anderen.In dit boek uit de npi-reeks (Nederlands Psychoanalytisch Instituut) worden drie behandelvormen voorgesteld: psychoanalyse, psychoanalytische psychotherapie en psychoanalytisch georiënteerde behandeling van borderline problematiek. Bij elke behandelvorm worden kritische bedenkingen geformuleerd vanuit genoemde actuele ontwikkelingen op het gebied van psychoanalytische theorie en praktijk. De vraag wordt gesteld of deze nieuwe manier van conceptualiseren en therapeutische techniek ook wel echt nieuw is, dan wel oude wijn in nieuwe zakken. De verschillende auteurs geven hierop hun niet altijd eensluidende gedachten, die de lezer zeker uit-nodigen tot verdere reflectie.

R. Vandermeeren