Dit boek is de Amerikaanse handelseditie van het proefschrift van Nijenhuis uit 1999. De afbeelding op de omslag roept associaties op met een draaikolk of rimpelingen als gevolg van een steen in een vijver van felblauwe verf. De achterkant en de tweede bladzijde zijn - op z'n Amerikaans - gelardeerd met lovende citaten van vooraanstaande Amerikaanse onderzoekers op het terrein van dissociatieve stoornissen. Het boek is, evenals het proefschrift, ingedeeld in 2 delen. In deel I wordt het concept somatoforme dissociatie ingeleid en wordt de ontwikkeling van de 20-item- en de 5-itemversie van de Somatoform Dissociation Questionnaire (sdq-20 en sdq-5) beschreven. In deel II wordt, mede op basis van een diermodel, de relatie van het concept met trauma uitgewerkt en empirisch onderzocht met behulp van de Traumatic Experience Checklist (tec). In 2 hoofdstukken, die niet in het proefschrift zijn opgenomen, worden respectievelijk het concept peritraumatische somatoforme dissociatie onderzocht met behulp van de Somatoform Peritraumatic Dissociation Questionnaire (sdq-p) en de psychometrische eigenschappen van de tec gerapporteerd. De systematische wijze waarop Nijenhuis het concept somatoforme dissociatie exploreert, is inspirerend voor eenieder die geïnteresseerd is in dissociatieve verschijnselen. Met de introductie van dit concept herenigt Nijenhuis twee symptoomgroepen, die in de loop van de tijd om begrijpelijke redenen, maar niettemin ten onrechte, van elkaar gescheiden zijn. Hopelijk is deze hereniging een steen in de vijver en het begin van een hernieuwde belangstelling voor het ooit met met badwater weggegooide concept hysterie. Ondanks alle lof zijn er ook kanttekeningen. De uitgave is klaarblijkelijk bedoeld voor de internationale markt, maar voor welke doelgroep is minder duidelijk. Voor de geïnteresseerde leek is de inhoud te wetenschappelijk en voor de wetenschappelijk geïnteresseerde is de uitgave niet noodzakelijk, aangezien er genoeg andere manieren zijn om aan de artikelen te komen. Bovendien kunnen zij die vooral geïnteresseerd zijn in de beschreven zelfinvulvragenlijsten, ook terecht op de eigen website van Nijenhuis (www.enijenhuis.nl). Daarnaast zijn er ook slordigheden als gevolg van onvoldoende redactionele verzorging. In de introductie worden bijvoorbeeld abusievelijk de Nederlandse versies van de vragenlijsten en de samenvatting aangekondigd. De samenvatting is eveneens letterlijk uit het proefschrift overgenomen, zodat de sdq-p en tec hier ten onrechte onvermeld blijven. Ook in de appendix ontbreekt een beschrijving van de sdq-p. Jammer is voorts dat geen samenvatting van de scoringsinstructies en geen interpretatie van de vragenlijsten is opgenomen. Al met al: wat vorm betreft is de toevoegende waarde van deze uitgave beperkt, maar vanwege de inhoud is het ontegenzeggelijk een aanrader, zeker voor de echte liefhebber!

 

H.N. Sno