Het beweeglijke brein
In de inleiding geeft de auteur aan dat 'dit boek primair [is] geschreven voor psychiaters (in opleiding)'. Het lijkt me dat betrokkenen hem dankbaar moeten zijn voor deze onderneming. Het boek is opgedeeld in 13 hoofdstukken: een neuropsychofarmacologische inleiding; 6 hoofdstukken gebaseerd op neurotransmitters (dopamine, serotonine, noradrenaline, acetylcholine, aminozuren en andere); neuropeptiden; bioritme, slapen en waken; willen, plannen, denken en bewegen; herkennen, kennen, weten en geheugen; emotie, stemming, affect en communicatie; sekse, gender en seksualiteit. De diverse hoofdstukken bevatten op bondige wijze, zonder de dingen al te zeer te reduceren - integendeel - een weelde aan informatie. Enkele figuren en tabellen verduidelijken een en ander. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met een verklarende woordenlijst en wat referenties, voornamelijk naar fundamentele naslagwerken. De 'neurotransmitterhoofdstukken' bespreken systematisch voorkomen, rol in het centraal zenuwstelsel, receptoren en farmaca. De andere hoofdstukken zijn opstellen die geen welbepaalde structuur hebben en wat idiosyncratisch zijn. Zo komen in het hoofdstuk over 'sekse, gender en seksualiteit' wel de socioseksuele kenmerken van de mensapen ter sprake, maar wordt er met geen woord gerept over parafilieën of genderidentiteitstoornissen. De hoofdstukken betreffende de verschillende neurotransmitters zijn misschien wat grondiger uitgewerkt dan de andere, die in een kort bestek een zeer uitgebreide materie samenvatten. Hoe dan ook, hier is een boek voorhanden dat verplichte lectuur zou moeten zijn voor eenieder die bezig is met psychiatrie en zijn doen en laten wil stoelen op actuele inzichten in de basale neurowetenschappen. Mijn kritische noten zijn van louter formele aard: de titel lijkt mij, ofschoon begrijpelijk waar hij vandaan komt, niet zo gelukkig gekozen; de rationale voor de gehanteerde indeling is onduidelijk; het register is weinig operationeel (zo zijn er verwijzingen naar drie verschillende pagina's voor pariëtaal, pariëtale cortex en pariëtale kwab); alleen Nederlandse merknamen van geneesmiddelen worden in de woordenlijst opgenomen. Als ik zo vrij mag zijn te refereren aan de gastronomische Michelin-gids, dan krijgt dit boek van mij 2 sterren: 'verfijnde keuken, een omweg waard'.
H. D'haenen