The psychology of bulimia nervosa. A cognitive perspective
Dit boek bespreekt de psychologische aspecten van bulimia nervosa, een syndroom dat voor het eerst werd beschreven in 1979 door Russell. Het eerste hoofdstuk behandelt de historie van bulimia nervosa, en doet dit op de manier die het hele boek kenmerkt: genuanceerd, verwijzend naar relevante literatuur en recht doend aan de complexiteit die het onderwerp kenmerkt. In een vlotte stijl wordt de lezer als wetenschapper aangesproken: vragen leiden tot antwoorden, die vaak opnieuw vragen oproepen …
Dit wordt uitmuntend duidelijk in het tweede hoofdstuk, waarbij basiskenmerken van bulimia nervosa worden besproken: eetbuien, compensatiegedrag en diëten. Hierbij worden verschillende theorieën die de rol van deze elementen in het ontstaan en het voortbestaan van bulimia nervosa belichten, besproken en op hun (voorspellende) verdiensten beoordeeld. Daarbij wordt bijvoorbeeld verwezen naar onderzoek over restrained eating (een hot topic in het onderzoeksgebied van eetstoornissen op dit moment), zowel bij normale populaties als bij patiënten met eetstoornissen. Veel van het geciteerde onderzoek is experimenteel onderzoek, want we bevinden ons hier op het gebied van de experimentele psychopathologie, waar het meer gaat over goede onderzoeksvragen dan over grote onderzoeksgroepen.
Na een uitgebreide bespreking van de nosologie van bulimia nervosa en een informatief hoofdstuk over gevolgen en gevaren van bulimia nervosa, keert de auteur terug naar de bespreking van psychologische aspecten van bulimia nervosa. Deze worden onderverdeeld in 'interne factoren' zelfwaardegevoel, lichaamsbeleving, impulsivi-teit, seksualiteit en perfectionisme) en 'externe factoren en ontwikkelingsfactoren' (misbruik, hechting, familieklimaat, levensgebeurtenissen, sociale ondersteuning en emotionele ontwikkeling). Telkens worden relevante onderzoeksgegevens genoemd en kritisch besproken, worden sterktes en tekortkomingen ervan aangegeven, tegenstrijdigheden blootgelegd en verder onderzoek gesuggereerd.
Na een epidemiologisch intermezzo worden daarna de belangrijkste theorieën over bulimia nervosa besproken, waarbij de cognitieve theorie en de onderzoeksonderbouwing ervan elk in een apart hoofdstuk worden besproken. Psychodyna-mische theorieën (en in het bijzonder de inbreng van Bruch (1973)) krijgen een faire behandeling, en worden mede genoemd omwille van hun invloed op de cognitieve theorievorming. Ook sociaalculturele theorieën (over de invloed van het slankheidsideaal) worden kritisch besproken, en hier verwijst de auteur weer naar aspecten van deze theorievorming die door experimenteel onderzoek zijn onderbouwd. Verder worden de feministische benadering, de systeemvisie en de gedragstherapeutische benadering(en) op soortgelijke manier behandeld.
Hierna volgen hoofdstukken over de behandeling (en preventie!) van bulimia nervosa, waarbij opnieuw de klemtoon ligt op de cognitieve behandeling, die - vrij gedetailleerd - in haar verschillende fases wordt beschreven, en waarbij in een apart hoofdstuk de outcome literatuur aan bod komt.
Het laatste hoofdstuk is gewijd aan 'The future', en biedt een persoonlijke visie op de knelpunten in theorievorming en behandeling van buli-mia nervosa. Omwille van de kritische toon en de suggesties voor verder onderzoek is het extra de moeite waard. Het houdt zich ver van triomfalisme over de eigen cognitieve theorie en behande-ing, en pleit voor integratie van door onderzoek onderbouwde benaderingen, waarbij het cognitieve model als een mogelijke integratieve factor naar voren wordt geschoven.
Dit boek is een aanrader voor wie zich wil informeren over bulimia nervosa. Zowel beginners in dat veld als diegenen die de pathologie reeds goed kennen, vinden hier een schat aan gegevens en nieuwe inzichten. Omdat sinds het verschijnen van dit boek reeds zoveel relevant nieuw experimenteel onderzoek over bulimia nervosa is verschenen, mag men hopen dat het regelmatig geactualiseerd wordt.
G. Pieters