Dit is een degelijk, overzichtelijk, Amerikaans, en plezierig zwaar in de hand liggend boek over de diagnostiek, pathofysiologie, behandeling en preventie van depressies, geschreven door 62 Amerikaanse en 3 Britse auteurs. Het inleidende hoofdstuk is feitelijk een samenvatting van de rest van het boek, eindigend met de opmerking 'that it is clear from this overview not only that we have made sig-nificant progress in our understanding of depression, but that we are embarking on a number of exciting new directions in the study of affective disorders'. Welke zijn deze nieuwe ontwikkelingen? Hieronder een keuze in steekwoorden.

Deel i: Descriptieve aspecten. Bij jonge men-sen komen steeds meer depressies voor. Depressies beginnen vaak op jonge leeftijd. Comorbide as-i-stoornissen komen voor bij meer dan de helft van de patiënten, comorbide as-ii-stoornissen nog meer. Subsyndromale symptomen hebben voorspellende waarde voor het optreden van volledige depressies. Het verloop is meestal chronisch of recidiverend, en herstel is vaak partieel.

Deel ii: Kwetsbaarheid, risicofactoren en modellen. De bijdrage van genetische factoren is waarschijnlijk 20-45%, maar kandidaat-genen vinden is moeilijk wegens de heterogeniteit van de stoornis. Neurobiologische modellen gaan allang verder dan neurotransmittersystemen, en bestrijken slaap- en eeg-onderzoek, en beeldvormend

onderzoek. Cognitieve en interpersoonlijke modellen van depressie zijn verder onderbouwd door nieuw onderzoek. Er is toenemend inzicht in de manier waarop vroege traumatische ervaringen de kwetsbaarheid voor depressies vergroten. De interacties tussen stress, sociale omgeving en stemmingsstoornis zijn methodologisch beter uitgewerkt.

Deel iii: Preventie en behandeling. Het arsenaal aan antidepressieve medicatie is ruim toegenomen, en de bekendheid heeft de herkenning en acceptatie van depressie bevorderd. De herkenning van het chronisch recidiverende karakter heeft geleid tot betere protocollen voor de langetermijnbehandeling met medicatie. Voor therapieresistente en bipolaire depressies worden steeds vaker combinatiebehandelingen toegepast. Cognitieve gedragstherapie en interpersoonlijke therapie zijn de meest onderzochte kortdurende psychotherapieën, maar daarnaast blijken ook ander psychotherapievormen, zoals relatietherapie, effectief. De kennis over de behandeling en preventie van depressies bij kinderen is sterk toegenomen.

Deel iv: Specifieke groepen betreffen vrou-wen, mensen uit andere culturen, kinderen en adolescenten, en ouderen. Ook suïcidale patiënten worden beschouwd als een specifieke deelpopulatie. Dit hoofdstuk gaat in detail in op het inschatten van suïciderisico's bij verschillende vormen van psychopathologie, en het omgaan met de suïcidale patiënt.

Alle onderwerpen worden over het algemeen uitgebreid besproken, met een goede documentatie van oorspronkelijke bronnen met publicaties tot en met het jaar 2001. Er is een zeker overwicht van het psychologische over het biologische perspectief, wat dit handboek onderscheidt van sommige andere, zoals bijvoorbeeld het Nederlandse Handboek Stemmingsstoornissen uit 1999 (Den Boer e.a. 1999). Een minderheid van de auteurs (7 van de 65) is dan ook medicus. De indeling van de hoofdstukken is duidelijk, en ook de paragrafen hebben verhelderende titels. Er is vooral (eenkoloms)tekst, en enkele tabellen, grafieken en figuren. Het register is uitgebreid (maar liep in mijn exemplaar maar tot de t), en werkt in meerdere richtingen, bijvoorbeeld bipolar disorder - treatment - inter-personal psychotherapy, en ook interpersonal psychotherapy - bipolar disorder, wat het opzoeken vereenvoudigt. In het afsluitende hoofdstuk prijzen de twee redacteuren zich gelukkig het laatste woord te mogen hebben, en geven een persoonlijke visie op de researchagenda voor het komende decennium.

Ik vond het een evenwichtig boek, dat mede door zijn gerichtheid op toekomstige ontwikkelingen nog lang van waarde zal zijn als naslagwerk en inspiratiebron.

R.W. Kupka