achtergrond Vaccinatie is een bekende strategie bij het voorkómen en behandelen van infecties. Het doel van vaccinatie is om antigenen onschadelijk te maken door de productie van antilichamen. In de psychiatrie doen zich ook situaties voor waarbij antigenen, ingebracht van buiten of ontstaan tijdens een ziekteproces, een bedreiging vormen voor de gezondheid van de patiënt.
doel Verkennen van de mogelijke toepassingen van vaccinatie binnen de psychiatrie.
methode Bespreken van vaccinatie in de psychiatrie aan de hand van twee voorbeelden.
resultaten In het verslavingsonderzoek wordt geëxperimenteerd met antilichamen tegen onder andere cocaïne en nicotine. Men streeft ernaar dat deze verslavende stoffen gebonden worden voordat ze de bloed-hersenbarrière passeren om zo te voorkomen dat ze daar een belonend effect initiëren. De eerste klinische resultaten zijn veelbelovend, maar vaccins worden nog niet klinisch toegepast. Bij de ziekte van Alzheimer is bij diermodellen aangetoond dat specifieke antilichamen Aβ-aggregatie kunnen voorkómen en bestaande aggregaten kunnen oplossen. Op basis van deze bevindingen lopen er thans verschillende grootschalige klinische trials naar immuuntherapie bij de ziekte van Alzheimer. De eerste klinische resultaten toonden weinig neurocognitieve effecten; één studie moest worden afgebroken wegens bijwerkingen van deze therapie, te weten meningoencefalitis.
conclusie Voorlopig is de klinische toepasbaarheid van immuuntherapie in de psychiatrie nog beperkt, maar deze lijkt wel veelbelovend.