Dit boek biedt handvatten aan alle hulpverleners die te maken krijgen met een onderbelichte groep patiënten; namelijk degenen met een lichte verstandelijke beperking, verslavingsproblematiek en daarnaast nog andere psychische klachten. In de praktijk vallen deze patiënten vaak tussen wal en schip: op een afdeling voor mensen met een dubbele diagnose binnen de reguliere verslavingszorg is de drempel tot opname hoog wegens de beperkte cognitieve vaardigheden van de patiënt. Wanneer er toch tot residentiële behandeling wordt overgegaan, merkt men vaak dat het therapieaanbod niet aansluit bij de mogelijkheden van de patiënt. Omgekeerd is er soms onvoldoende aandacht voor de verslavingsproblematiek van de patiënt binnen de gehandicaptenzorg. De schrijvers van dit boek proberen de hulpverleners wegwijs te maken binnen dit uitgebreide zorglandschap.

In het eerste deel van het boek gaan zij dieper in op de patiëntenpopulatie zelf. Wie zijn deze mensen? Hoe herkennen we ze in de praktijk? Tegen welke problemen lopen ze aan en wat is de invloed van de verstandelijke beperking op deze problemen? Praktijkvoorbeelden en -opdrachten sporen de lezers aan na te denken over hun eigen clientèle. De opdrachten zijn niet alleen gericht op huisartsen of psychiaters, maar zijn juist ook toegankelijk voor hulpverleners uit de gehandicaptensector, jeugdzorg, forensische zorg, etc.

Het tweede deel van het boek biedt concrete adviezen rond de aanpak van de problematiek en de bejegening van de patiënt. Waarbij is deze doelgroep gebaat en wat zijn de valkuilen voor de hulpverlener? De basisprincipes van de verslavingszorg zoals de gedragsveranderingstheorie van Prochaska en DiClemente komen hierbij ook aan bod.

In het derde deel van het boek zoomen de auteurs in op diagnostiek en behandeling. Met het model van Minkoff zoeken zij bij patiënten met comorbiditeit naar de juiste behandelvorm. Van Der Nagel heeft dit model uitgebreid voor patiënten met een verstandelijke beperking. Hiernaast is er in het derde deel aandacht voor de samenwerking tussen de verschillende hulpverleningsinstanties. Ook hier zijn de adviezen concreet en direct toepasbaar in de praktijk.

Het boek sluit af met een reeks bijlagen en achtergrondinformatie over verstandelijke beperking, psychische stoornissen en middelengebruik. Daarbij zit ook een handig overzicht met kenmerken van de meest gebruikte psychoactieve stoffen.

Dit boek maakt zijn titel ‘praktijkboek’ meer dan waar en is een aanrader voor iedereen die met deze boeiende doelgroep in contact komt.

N. van Ham, psychiater, Mortsel