Als lid van de Clozapinepluswerkgroep (met het aandachtsgebied patiënten met een verstandelijke beperking) heb ik me afgevraagd of dit boek toegevoegde waarde heeft ten opzichte van de richtlijn van de werkgroep (https://www.clozapine pluswerkgroep.nl).

Dit boek uit de serie Stahl’s Handbooks valt op door een heldere, overzichtelijke indeling en een didactische vormgeving. Het voorwoord door prof. Kane en de introductie noemen de onnodige onproductieve angst om clozapine voor te schrijven. Daarna volgen hoofdstukken over de geschiedenis van dit middel, het initiëren, volgen en stoppen van clozapinebehandeling, het onderkennen en behandelen van bijwerkingen en daarna verschillende hoofdstukken over deelthema’s op specialistische gebieden.

Dat men in dit boek gemakkelijk vindt wat men zoekt, wil ik illustreren aan de hand van twee thema’s die mij actueel bezighouden: qtc-tijdverlenging door clozapine en clozapine bij mensen met een verstandelijke beperking. Voor beide thema’s geldt dat de auteurs de literatuur goed samenvatten en dat ze praktisch bruikbare adviezen geven, met een beperkt aantal rake literatuurverwijzingen. Ik dacht de literatuur over qtc-verlenging bij clozapine goed te kennen, maar ik vond nuttige aanvullingen.

Wat betreft patiënten met een verstandelijke beperking geeft men in vier pagina’s (A5-formaat) een nuttig overzicht. Terecht vraagt men aandacht voor het feit dat er geen enkele rct is die deze doelgroep betreft; aan de andere kant verwijst men naar de cochrane-review over dit onderwerp waarin men de Engelstalige case series/case reports samenvat.

Een paar kanttekeningen. Het is een Amerikaans boek en verwijst zodoende soms naar het gebruik van medicijnen die hier niet leverbaar zijn. Verder stellen de auteurs (pag. 7) voor om de onderbehandeling met clozapine tegen te gaan door voorschrijvers om een bewustzijnsverklaring te vragen wanneer men voor de derde keer naar een ander antipsychoticum switcht en dat antipsychoticum niet clozapine betreft. Dat gaat best ver. Of is het een goede tip?

Terug naar de vraag waar ik mee begon: is er toegevoegde waarde van dit boek ten opzichte van de richtlijn van de Clozapinepluswerkgroep? Onze richtlijn is in het Nederlands en dat is een voordeel. De website biedt ook de mogelijkheid om leden van de werkgroep om advies te vragen, dat heeft zeker toegevoegde waarde. De auteurs vermelden de Clozapinepluswerkgroep als een voorbeeld van een initiatief om het passende gebruik van clozapine te bevorderen. In hun ogen vullen beide elkaar aan. Daar sluit ik me graag bij aan.

M. Otter, psychiater, Zutphen