achtergrond Demoralisatie is een multidimensionaal begrip, waarin hulpeloosheid en hopeloosheid centraal staan. Veel patiënten, zowel in de somatische als in de geestelijke gezondheidszorg, kampen met demoralisatie. In het proces van herstel vormt remoralisatie een eerste stap.
doel Onderzoeken van demoralisatie en het verloop daarvan tijdens de eerste behandelingsmaand bij patiënten met alcoholafhankelijkheid en comorbide psychiatrische stoornissen.
methode Wij onderzochten 159 patiënten met alcoholafhankelijkheid die opgenomen waren in een kliniek voor dubbele diagnose. Demoralisatie werd gemeten bij aanvang van de behandeling en een maand daarna.
resultaten We vonden een sterke mate van demoralisatie bij de patiënten, vooral bij comorbide depressie, angst- en persoonlijkheidsstoornissen. Van de patiënten was 92% ‘klinisch gedemoraliseerd’ bij aanvang van de behandeling; na een maand was dit nog 89%. Bij patiënten met depressie, angst- en persoonlijkheidsstoornissen was er een statistisch significante afname van de demoralisatie na een maand; bij patiënten met ontwikkelings- en psychotische stoornissen was dit niet het geval. Bij 11% was er een klinisch relevante verbetering; bij 7,5% een klinisch relevante achteruitgang; dit laatste vooral bij patiënten met comorbide ontwikkelings- en psychotische stoornissen.
conclusie Patiënten met alcoholafhankelijkheid zijn sterk gedemoraliseerd bij aanvang van de behandeling, vooral bij comorbiditeit met psychiatrische stoornissen. Hoewel de demoralisatie significant verbetert gedurende de eerste behandelingsmaand, blijven patiënten gedemoraliseerd. Bij een op de tien patiënten is sprake van klinisch relevante remoralisatie. Bij behandelaars is meer aandacht voor remoralisatie, als eerste stap in het proces van herstel, gedurende de behandeling nodig. Gerichte interventies daarvoor, afgestemd op de doelgroep, zijn gewenst.