Het onderwerp van dit boek, telepsychiatrie, is en blijft onderbelicht in de huidige organisatie van onze gezondheidszorg. De technologie is reeds lang voorhanden en we gebruiken die in de privésfeer (Skype, FaceTime, smart watches, apps), maar op onze werkplekken blijft dit alles veelal afwezig. Vele boeken bewieroken enerzijds de huidige mogelijk­heden volgens het ‘the sky is the limit’-principe en/of profeteren de catastrofale gevolgen voor het individu en de maatschappij. Dit boek is echter anders.

Het boek is mooi vormgegeven en heeft een duidelijke en consequente indeling. De gevreesde valkuil van het multi-auteurschap is heel mooi uit de weg gegaan door het uitbesteden van specifieke onderdelen van de tekst aan experts, waarbij de schrijfwijze en indeling werden voorbehouden aan de hoofdauteurs. Dit resulteert in een vloeiende, eenduidige schrijfstijl zonder overlap tussen de hoofdstukken. De poging om de vele opsommingen van succesvolle voorbeelden te verdoezelen is minder goed gelukt en deze halen dan ook het tempo uit het boek, dat desondanks een van de betere multi-auteurschapboeken is qua leescomfort.

Inhoudelijk is dit ook een sterk boek dat natuurlijk de voordelen en de kracht van telepsychiatrie goed uit de verf wil laten komen. De auteurs hebben een goed onderbouwd positief verhaal geschreven, dat deels ook inspirerend werkt, maar geheel genuanceerd kan ik hun verhaal niet noemen. Hoewel auteurs ook de beperkingen van telepsychiatrie open en eerlijk aanwijzen en bespreken, gaan zij weinig in op mogelijk negatieve aspecten ervan. De idee dat telepsychiatrie evenwaardig is aan reguliere contacten blijft slechts onderzocht/bewezen in situaties waarin de care as usual feitelijk ondermaats is of in zeer gecontroleerde omstandigheden. ‘Iets is dus beter dan niets’ blijft gelden in de meeste geschetste situaties. Hier levert het boek geen grote meerwaarde ten opzichte van vele andere boeken over het thema.

Het biedt wel een duidelijke meerwaarde door de praktische uiteenzetting van de juridische, logistieke, medisch-praktische en -inhoudelijke aspecten van telepsychiatrie. Aangezien veel psychiaters wel overtuigd zijn van het nut van telepsychiatrie liggen de obstakels voor implementatie ook eerder bij het investeren in technologie, het leren omgaan er­-
mee, het onbekende van het nieuwe soort contact met zijn bijhorende nieuwe omgangsregels en, last but not least, de certificering en betaling van de geleverde prestatie. Over dit implementatieproces zetten auteurs geregeld grondig uiteen wat de valkuilen zijn en hoe deze te vermijden. Het is dit gedeelte dat veel psychiaters nodig hebben om zich met meer vertrouwen in het telepsychiatrisch landschap te gaan begeven. Politici zouden hier ook inspiratie uit kunnen halen.

De definitie van telepsychiatrie wordt breed opgevat hoewel de voorbeelden in het boek veelal het klassieke beeld van ‘videobellen’ bevestigen. Begrippen als e-health of m-
health komen daardoor minder aan bod, waardoor het boek qua taalgebruik gedateerd lijkt maar dat in praktijk eigenlijk niet is. Toch maakt dit gebrek het boek eerder een basisboek, een handleiding ‘How to start with telepsychiatry’, dan een boek dat je de volledige mogelijkheden van telepsychiatrie aanbiedt. Maar een boek kan ook niet alles zijn natuurlijk en wat het is, is het wel goed.

T. Pattyn, aios Psychiatrie, Antwerpen