Dit fraai uitgegeven compacte boekje is een vervolg op een eerdere uitgave van deze auteurs over de diagnostiek van psychische stoornissen (Witteman e.a. 2014). In deze uitgave gaan zij dieper in op de processen die een rol spelen bij de psychodiagnostische besluitvorming in onze dagelijkse beroepspraktijk, op aspecten van medische besliskunde. Sommige dilemma’s lenen zich bij uitstek voor beslissen op basis van klinische ervaring, gevoel en intuïtie. Op andere momenten dient juist van doordachte argumenten en rationeel afgewogen vuistregels (heuristieken) gebruik te worden gemaakt, liefst op basis van wetenschappelijke kennis. Gevoel of verstand? Een gewaarschuwd clinicus telt voor twee, en die moeten elkaar alert en in evenwicht zien te houden, elke dag weer.

Dit boekje schetst met korte theoretische uitstapjes en pakkende klinische vignetten de valkuilen die voor ons opdoemen als wij met klinisch redeneren besluiten nemen over zeer ingrijpende zaken in andermans leven. Het nodigt uit tot bescheidenheid: ervaren clinici hebben vaak te veel zelfvertrouwen; zij neigen ernaar hun blik te versmallen en hebben weinig oog voor hun eigen uitdijende blinde vlekken.

Bijzonder is dat de auteurs ook nadrukkelijk stil staan bij de processen die in teams spelen als gezamenlijk tot een beslissing moet worden gekomen, bijvoorbeeld in een multidisciplinaire behandel- of intake­team. Zij komen met concrete tips om het gezamenlijke functioneren te optimaliseren en te blijven bewaken. Ook zeer bruikbaar om te bespreken in een intervisiemiddag van uw (intake)team.

Was er in hun vorige boekje nog enig cynisme ingeslopen jegens de praktische haalbaarheid van alle goedbedoelde adviezen in tijden van bezuiniging (zie voor een bespreking: Ingenhoven 2014), dit werkje ademt juist optimisme, daadkracht en slagvaardigheid uit. Hoewel primair geschreven voor psychologen en orthopedagogen is dit boekje ook zeer geschikt voor psychiaters en psychotherapeuten (al dan niet in opleiding). Zoals de inleiding vermeldt: ‘Juist wie denkt dit boek niet nodig te hebben moet het daarom lezen.’ Mee eens: ook ik dacht het niet nodig te hebben. Maar het was juist verrassend verfrissend, en daarom ook voor eenieder van harte aanbevolen.

• Witteman CLM, van der Heijden P, Claes L. Psychodiagnostiek. Het onderzoeksproces in de praktijk. Utrecht: De Tijdstroom; 2014.
• Ingenhoven T. Psychodiagnostiek. Het onderzoeksproces in de praktijk (boekbespreking). MGV 2014; 69: 45.

  De Tijdstroom,

  Utrecht 2017

  125 pagina’s,

  isbn 978-90-589-8310-7,

  € 25,-

T. Ingenhoven, psychiater/psychotherapeut, Lunteren