Dit boek past in de ontwikkeling dat er (gelukkig) meer en meer gekeken wordt naar wat mensen met een autismediagnose wel kunnen en waarbij het uitgangspunt is wat zijzelf en/of hun naasten graag willen. Het boek is makkelijk leesbaar en bestaat uit twee delen die ieder zijn opgedeeld in zes hoofdstukken. Het eerste deel (‘inzicht in autisme’) gaat over het belang van het vragen naar en uitvogelen van het waarom van gedrag. Het tweede deel (‘leven met autisme’) bestaat deels uit concrete tips en deels uit ervaringsverhalen van gezinnen met een kind met autisme en van volwassenen met autisme.

Worden er in het boek ook dingen beweerd waar niet echt evidentie voor is? Ja, maar dat maakt de kernboodschap niet minder belangrijk. Is het baanbrekend, zoals de achterflaptekst suggereert? Nee, dat niet, maar het is zeer zeker een waardevol boek. Ik beschrijf waarom.

De kern van de boodschap van dit boek is luisteren en vragen naar het waarom van gedrag in plaats van bepaald gedrag slechts als storend te zien of het af te doen met het label autistisch. Door niet echt te proberen iemands gedrag te begrijpen, maar dit als een gegeven aan te nemen, doe je de persoon met autisme en ook zijn naasten tekort.Gedrag is nooit betekenisloos of niet functioneel, maar is vaak een manier om te communiceren of een copingmechanisme (bijvoorbeeld een regulatie­strategie), aldus de schrijver van dit boek, Barry Prizant. De taak van de ouder, leerkracht en hulpverlener is het waarom van het gedrag te achterhalen. Zoals Prizant stelt: ‘proberen gedrag af te leren zonder dat je het doel ervan volledig begrijpt, is niet alleen nutteloos; het getuigt ook van gebrek aan respect voor het individu’.

De schrijver (voormalig hoogleraar Communicatiestoornissen uit de vs) geeft vele voorbeelden om zijn kernboodschap te illustreren. Van echolalie tot bijten, van het maar doorgaan over één onderwerp tot het niets meer zeggen, van paniekaanvallen tot talenten die tot volle bloei komen. Allerhande gedrag komt langs in pakkende voorbeelden die bij ouders, leerkrachten en hulpverleners zeker voor herkenning zullen zorgen.

Gelukkig blijft het niet bij anekdotes, want de schrijver geeft ook duidelijke tips. Hij licht toe wat maakt dat iemand al dan niet een goede hulpverlener zal zijn. De belangrijkste tip, ik noemde het al: kijk, luister en neem iemand serieus. Het lijkt zo vanzelfsprekend, maar ik denk dat ieder van ons dat wel eens vergeet. Dit boek is een goede reminder.

H.M. Geurts, psycholoog, Amsterdam