A concise guide to understanding suicide. Epidemiology, pathophysiology, and prevention
Dit mooi uitgegeven boek is erop gericht om een gemengd publiek van clinici (psychiaters) en onderzoekers te voorzien van inzicht in het ontstaan, vóórkomen en voorkómen van suïcide(pogingen). Het is opgebouwd uit zes secties: Understanding suicide; Suicidal comorbidities; Special populations; Treatment; Research; en Suicide prevention.
Deze secties bevatten korte hoofdstukken van wisselende inhoudelijke kwaliteit en compositie, geschreven door auteurs van wisselende statuur. De inhoud lijkt sterk bepaald door de medisch biologische oriëntatie van de redacteuren, van wie één thans werkzaam is in de farmaceutische industrie. De nadruk van het boek op risicofactoren en risicotaxatie, farmacotherapie, psychiatrische en somatische comorbiditeit maakt van dit boek een in mijn ogen nogal traditioneel medisch-psychiatrisch werk, waarin suïcidaliteit wordt beschouwd als een complicatie of epifenomeen van ‘onderliggend’ psychiatrisch lijden. Het gaat daarmee voorbij aan de complexiteit van suïcidaal gedrag en aan hedendaagse theoretische modellen waarin naast biologische (en genetisch bepaalde) kwetsbaarheid ook sociale, psychologische en existentiële factoren een rol spelen. Voor een boek dat is gericht op het begrijpen van suïcide is het ontbreken van een overzicht van deze theoretische modellen een echte omissie. Deze omissie vertaalt zich ook in het gebrek aan samenhang tussen de verschillende hoofdstukken en in tegenstrijdige boodschappen.
Veruit het meest lezenswaardige hoofdstuk is ‘Rethinking suicide risk assessment and risk formulation’. Clinici in de vs hebben de verplichting bij patiënten met een risico op suïcide een suicide risk assessment te doen en op basis hiervan een suicide risk formulation op te stellen. In hun bijdrage hierover stellen Berman en Silverman de vraag naar de rationale achter deze verplichting, waarvoor een evidencebasis ontbreekt. Hiermee nemen zij afstand van een defensieve risico-oriëntatie en bepleiten een meer integrale opvatting van diagnostiek van suïcidaal gedrag zoals dit ook in de Nederlandse Multidisciplinaire richtlijn Onderzoek en behandeling van suïcidaal gedrag (Van Hemert e.a. 2012) het uitgangspunt is.
Met uitzondering van enkele specialistische hoofdstukken maakt het boek de belofte in haar titel onvoldoende mate waar. A concise guide to understanding suicide is meer geschikt voor lezers met specifieke belangstelling voor aspecten van de medisch psychiatrische kijk op suïcidepreventie die in de vs nog steeds dominant is (maar terrein verliest). Als u werkelijk uw begrip van suïcide(preventie) wilt vergroten, kunt u beter de Nederlandse – samenhangende – multidisciplinaire richtlijn (weer eens) lezen.
J. Mokkenstorm