Het Mindfulness oefenboek van de ontwikkelaars van op mindfulness gebaseerde cognitieve therapie (mbct) is de moeite waard om eens goed onder de loep te nemen. De 8-weekse cursus heeft in meerdere grote en goed uitgevoerde onderzoeken zijn effect bewezen: bij drie of meer depressies in de voorgeschiedenis wordt de kans op een recidief met 50% gereduceerd. Dit is ruwweg dezelfde reductie als met een onderhoudsdosis antidepressiva.

Maar wat is de plek van dit zelfhulpboek, voor een therapievorm waarvoor het contact met een trainer essentieel wordt geacht?

Het Mindfulness oefenboek is het enige boek over mbct dat vanuit het perspectief van de patiënt de 8-weekse training stap voor stap volgt. Het is geschreven met dezelfde behulpzame precisie die ook de boeken voor trainers van dezelfde auteurs kenmerkt, en ingewikkelde concepten worden in zeer begrijpelijke taal uitgelegd. Wat verder opvalt, is de zeer vriendelijke, niet veroordelende toon, die hét tegengif is voor de zelfveroordeling waar depressies vaak mee gepaard gaan. Hier proef je de uitgebreide klinische ervaring van de auteurs met mindfulness.

De auteurs geven aan dat het boek bedoeld is als ondersteuning voor een professionele mbct-training, als onderdeel van een individuele therapie of als zelfhulpboek. Voor het eerste lijkt het mij uitermate geschikt: omdat het boek de training exact volgt, kan de patiënt het goed ernaast gebruiken. Als onderdeel van een individuele therapie hangt het nut denk ik volledig af van de mate waarin de therapeut bekend is met de materie, en in hoeverre die de opzet van de training volgt. Bij een contra-indicatie voor de groepsbehandeling, is dit een mogelijkheid.

Als zelfhulpboek denk ik dat het boek tekortschiet, althans bij de patiënten met ernstige recidiverende depressies. De waarde van de steun en uitleg van een goede trainer, en de herkenning en erkenning in de groepsetting, is bij deze taaie problematiek niet te onderschatten.

Een zeer praktisch gebruik van dit boek dat door de auteurs niet genoemd wordt, is het aan te bieden als zelfhulp voorafgaand aan een training. Vaak is er een wachttijd voor een training, die op deze manier nuttig gebruikt kan worden. Tot slot lijkt het boek mij erg nuttig als steun voor de patiënten na de training. De training is relatief kort, en een goede follow-up is zelden beschikbaar. De ondertitel van het boek is in die zin te optimistisch.

Al met al is het Mindfulness oefenboek een welkome, kwalitatief hoogstaande aanvulling op de reeds bestaande literatuur.

F. Kolthoff