Stigmatisering van patiënten met een verslaving en de gevolgen voor de hulpverlening: een systematisch literatuuronderzoek
achtergrond Hulpverleners vervullen een cruciale rol in het herkennen van verslavingsproblematiek. Ook vervullen zij een rol in de toegankelijkheid van de zorg voor mensen met een alcohol- en/of drugsverslaving.
doel De literatuur rondom attitudes van hulpverleners ten opzichte van patiënten met een alcohol- en/of drugsverslaving in kaart brengen. Inventariseren van mogelijke gevolgen van deze attitudes voor de hulpverlening aan mensen met een verslaving.
methode PubMed, Psycinfo en Embase werden systematisch doorzocht voor artikelen gepubliceerd tussen 2000-2011. Literatuurstudies, brieven en beschouwingen werden niet meegenomen, evenmin als studies uit niet-westerse landen. Het zoekproces leverde 1562 resultaten op. Na selectie- en kwaliteitsbeoordeling werden 28 artikelen geïncludeerd.
resultaten De hulpverleners uit de geïncludeerde artikelen hadden over het algemeen een negatieve houding of attitude ten opzichte van patiënten met een verslaving. Factoren die zorgverleners als belemmerend ervoeren in de hulpverlening voor deze patiënten waren: het beeld dat patiënten met verslavingsproblematiek agressief en manipulatief zijn, en het beeld dat deze patiënten weinig gemotiveerd zijn voor de behandeling. Hulpverleners gaven aan dat zij onvoldoende trainings- en/of opleidingsmogelijkheden hadden en eveneens onvoldoende werden ondersteund om met deze groep patiënten te werken. Negatieve attitudes van hulpverleners droegen bij aan een verminderd gevoel van empowerment bij patiënten, hetgeen kan leiden tot verminderde effectiviteit van de behandeling. Hulpverleners hanteerden een meer taakgeoriënteerde benadering (zoals minder persoonlijke betrokkenheid of empathie) in de hulpverlening voor deze patiënten.
conclusie Deze literatuurstudie toont aan dat negatieve attitudes van hulpverleners ten opzichte van patiënten met een verslaving vaak voorkomen en bijdragen aan suboptimale hulpverlening voor deze patiënten. Weinig artikelen gingen echter in op de gevolgen van negatieve attitudes van hulpverleners ten opzichte van patiënten met een verslaving.