Principles of addiction medicine van de American Society of Addiction Medicine is een lijvig boek van 1795 pagina’s, volledig gewijd aan de recentste inzichten op het gebied van de verslavingsgeneeskunde. Het bestaat uit 14 secties: fundamenteel onderzoek en kernconcepten, farmacologie, diagnostiek en vroege interventie, overzicht van behandelingen, speciale onderwerpen (bijvoorbeeld misbruik van medicijnen op recept en hulpprogramma’s voor verslaafde dokters), behandeling van intoxicatie en onthouding, farmacologische interventies, psychosociale interventies, zelfhulp, medische aandoeningen en complicaties door verslaving, verslaving en psychiatrie, pijn en verslaving, kinderen en adolescenten en tot slot ethische en juridische aspecten van verslaving.

Elke sectie omvat een aantal hoofdstukken, in totaal 114. Ze zijn geschreven door erkende, Amerikaanse deskundigen. In de sectie ‘Verslaving en psychiatrie’ zijn er aparte hoofdstukken over stemmingsstoornissen, angststoornissen, psychotische stoornissen, adhd, persoonlijkheidsstoornissen, posttraumatische stressstoornis en eetstoornissen.

Het boek kent ook zogenoemde ‘sidebars’ waarin heel kort een actueel en relevant thema wordt uitgewerkt. Zo is er in de sectie farmacologie een sidebar over gamma-hydroxyboterzuur, in de sectie diagnostiek een over screening op overmatig alcoholgebruik bij ouderen en in de sectie behandeling een over de behandeling van opioïdoverdosering. In 8 bijlagen wordt onder meer ingegaan op de terminologie bij verslavingsgeneeskunde, de dsm-5- en icd-coderingen en screeningsinstrumenten.

Dit uitgebreide naslagwerk dekt zowel de wetenschap als de behandeling van verslaving. Talrijke figuren, tabellen en diagrammen verhelderen de tekst en de klinische hoofdstukken bevatten vaak relevante casuïstiek. Uitgebreide referenties wijzen de lezer de weg naar onderliggende concepten en wetenschappelijk onderzoek. Ten slotte krijgt men bij de aanschaf van het boek een code die toegang geeft tot een e-book met onder meer een set van 300 vragen waarmee de eigen kennis getoetst kan worden.

Het boek is een waardevolle bron van informatie voor professionals die werken met patiënten met verslavingen. Daarbij kan men denken aan verslavingsartsen, psychiaters, internisten, neurologen, huisartsen, psychologen en verpleegkundigen. Zeker voor psychiaters die patiënten behandelen met problematisch middelengebruik of een verslaving is dit boek geschikt. Natuurlijk is het geen leesboek, maar wel een uitstekend naslagwerk voor achtergrondkennis waarmee evidence-based gewerkt kan worden. Daarmee is ook een tekortkoming van het boek gegeven, namelijk een hoofdstuk over hoe de lezer leert hoe hij snel heel recente of voorgrondkennis kan vinden. Een dergelijk handvat om zelf de actueelste kennis te zoeken, te vinden en te beoordelen hoort een basisvaardigheid van medische professionals te zijn, maar dat blijkt in de praktijk nog lang niet het geval.

In de inleiding van het boek staat dat de tekst tot stand is gekomen door er leidende wetenschappers en klinische experts vanuit de hele wereld bij te betrekken. Dat klopt niet helemaal, het boek is vrijwel uitsluitend geschreven door Amerikaanse auteurs en er is een enkele auteur uit Thailand, Australië, Denemarken en Zwitserland. Daardoor mist dit boek een internationaal karakter.

Samengevat: een fantastisch naslagwerk dat niet mag ontbreken in de bibliotheek van ggz-instellingen en instellingen voor verslavingszorg. Voor de opleiding tot verslavingsarts is dit een basisboek en voor de opleiding tot psychiaters zou het dat ook moeten zijn.

C.A.J. de Jong