The cbt Distinctive Features Series is een reeks uitgaven waarin vooraanstaande clinici en wetenschappers compact en helder psychotherapeutische modellen binnen de cognitieve gedragstherapie beschrijven. In dertig korte hoofdstukken worden verschillende aspecten en begrippen van de modellen beschreven. Dat varieert van de theoretische grondslagen tot aan de therapeutische toepassingen.

De auteurs van deze aflevering over acceptance- en commitmenttherapie (act) zijn wetenschappers en clinici die vanaf het eerste uur nauw betrokken zijn geweest bij de ontwikkeling en toepassingsgebieden van act.

act maakt onderdeel uit van de zogeheten derde generatie gedragstherapie die teruggrijpt op de operante gedragsanalyse van Skinner. Primaire focus van de behandeling is het creëren van psychologische flexibiliteit. Daarmee wordt bedoeld dat de vermijding van negatieve emoties en gedachten wordt doorbroken en gedrag meer in het teken komt te staan van de waarden die iemand nastreeft.

Het boek is opgedeeld in twee delen. Het eerste deel bespreekt de wetenschapsfilosofische en theoretische achtergrond van act. Complexe begrippen zoals functioneel contextualisme en relational frame theory worden compact en helder uitgelegd. Het tweede deel gaat over de verschillende therapeutische processen en interventiemethoden.

Het is een beetje onduidelijk voor wie dit boek is geschreven. Voor wie is ingevoerd in act bevat het weinig nieuws en zou het hooguit kunnen dienen als naslagwerk om kort en snel weer wat kennis op te halen.

Voor wie nieuw is met act kan het boek weliswaar een toegankelijke kennismaking zijn, maar biedt het onvoldoende verdieping en samenhang om een compleet beeld te krijgen van dit model. Er zijn inmiddels talloze boeken over act verschenen die zowel theoretisch als praktisch meer te bieden hebben. Wie geïnteresseerd is in de theoretische achtergronden kan beter terecht bij het inmiddels ook in het Nederlands vertaalde Acceptance en commitment therapie, veranderingen door mindfulness, het proces en de praktijk door Hayes e.a. (2012). Voor een praktische handleiding zou ik Acceptatie en commitmenttherapie in de praktijk van Russ Harris willen aanraden (2010).

Dat neemt niet weg dat het de auteurs van dit boek wel is gelukt om in helder toegankelijk taalgebruik complexe begrippen weer te geven. Het boek kan gebruikt worden als encyclopedie of misschien zelfs als een compacte samenvatting van het gedachtegoed dat ten grondslag ligt aan act.

A. Rokx