Het voorwoord doet verstaan dat dit boek geschreven is door 'man en vrouw'. Of, in dit geval eigenlijk 'vrouw en man'. Het boek put immers hoofdzakelijk uit de enorme praktijkervaring van mevrouw Bobes en haar werk als psychotherapeut. De bijdrage van haar man lijkt me eerder beperkt tot hier en daar wat redigeerwerk. Misschien ook maar goed. Een specialist in interne geneeskunde lijkt me niet de meest aangewezen persoon om zinnige dingen te vertellen over partnerrelatietherapie. De opzet van dit boek is het promoten van een multicultureel perspectief binnen de hulpverlening en de supervisie. Hierbij beperken de auteurs zich niet alleen tot de meer evidente verschillen in ras, etnische afkomst of religie, maar hebben ze ook oog voor gender, seksuele oriëntatie, socio-economische klasse en leeftijd. Kortom, multiculturaliteit gaat au fond over elk mogelijk verschil. Multiculturele therapie erkent juist dit verschil, tracht het begrijpelijk te maken, te overbruggen of een en-en-standpunt aan te leren. Deze rode draad loopt door het hele boek. Het boek opent met de wijze waarop de conceptualisatie van het menselijk gedrag door de systeemtheorie het beste te rijmen valt met een multicultureel perspectief. Vervolgens nemen de auteurs, waarschijnlijk ingegeven door hun praktijkervaring, een flinke 'narratieve' bocht. In drie korte, maar leuke hoofdstukken komen belangrijke therapeutische technieken uit het narratieve denken aan bod. Het belang van taal wordt geëxpliciteerd, mede met behulp van verschillende vormen van luisteren en vragen stellen. In dit eerste deel wordt verder een mooie oefening aangeboden om je 'culturele zelf' als therapeut te bepalen en de gevolgen ervan binnen de therapeutische context. In het praktijkgedeelte worden, hoe kan het ook anders, alle mogelijke vormen (lees: die maatschappelijk in de kijker staan) van multiculturele echtparen behandeld. Een kleine opsomming: een Mexicaans-Amerikaans eerste-generatie-echtpaar, een joods-katholiek echtpaar, een homoseksueel echtpaar, een gewelddadig patriarchaal echtpaar, interraciale echtparen (Kaukasisch/Aziatisch en Kaukasisch/Afro-Amerikaans), een bejaard echtpaar en een stel hertrouwden - voor elk wat wils. Sterk is de afwisseling van klinische vignetten met supervisievignetten. Deze verduidelijkt hoe multiculturele thema's van het echtpaar en van de therapeut op elkaar inspelen. Wie een degelijk theoretisch onderbouwd werkstuk over multiculturele therapie wenst, vindt in dit boek niets van zijn gading. Wie daarentegen op zoek is naar een leuk, vlot leesbaar boek over een multiculturele praktijk, dat sensibiliseert en tot nadenken stemt over de eigen culturele achtergrond, is aan het juiste adres.

G. Lemmens