In de grote stroom van publicaties over cognitieve gedragstherapie is in 2012 het handboek Cognitive-behaviour therapy for children and adolescents verschenen. In het voorwoord stellen de redacteuren dat het oogmerk van dit boek is de bestaande kloof tussen wetenschappelijke theorie en klinische praktijk op het gebied van cognitieve gedragstherapie bij kinderen en jeugdigen te slechten en dat het zich onderscheidt van vergelijkbare werken door de toegepaste synergie tussen psychiatrie en psychologie. Het handboek is breed van opzet en volgens de redacteuren kunnen zowel psychotherapeuten, kinder- en jeugdpsychiaters, kinderartsen en artsen in opleiding tot specialist hier hun voordeel mee doen.

In totaal hebben 44 auteurs bijgedragen aan de 13 hoofdstukken waaruit dit handboek is opgebouwd. In de eerste 4 beschouwende hoofdstukken komen de volgende onderwerpen aan de orde: de theoretische grondslagen van cognitieve gedragstherapie, de specifieke aanpak van deze behandelmethode bij kinderen en jeugdigen, culturele invloeden en de combinatie van cognitieve gedragstherapie en psychofarmacologie. Vooral het eerste beschouwende hoofdstuk, waarin grondleggers van de gedragstherapie (onder anderen Watson en Skinner) en de cognitief georiënteerde therapieën (onder anderen Ellis en Beck) de revue passeren, vond ik boeiend; het geeft een belangrijk gevoel van historisch besef.

In de resterende 9 meer op de praktijk gerichte hoofdstukken staat steeds een bepaald ziektebeeld centraal. Achtereenvolgens worden behandeld: depressie en suïcidaliteit, bipolaire stoornis, angststoornis en het Coping Cat programma, posttraumatische stressstoornis, obsessieve-compulsieve stoornis, inflammatoire darmziekten ( ibd ), obesitas en depressie, gedragsstoornissen en enuresis en encopresis.

Deze op de praktijk gerichte hoofdstukken zijn uniform qua stijl en opbouw met gedetailleerde beschrijvingen van casuïstiek en gehanteerde protocollen, suggesties voor het opzetten van behandelingsplannen en een uitgebreide literatuurlijst. Alle hoofdstukken worden afgesloten met een aantal meerkeuzevragen, zodat de lezer zijn of haar kennisniveau over een bepaald thema zelf kan toetsen. Bij dit handboek krijgt u een dvd waarin verschillende toepassingen van cognitieve gedragstherapie bij een aantal ziektebeelden ‘live’ gedemonstreerd worden.

Dit is een toegankelijk en informatief handboek, dat naar opzet en stijl uniek is. Maar verdient het ook het predikaat van het ultieme handboek, waarin de kloof tussen theorie en praktijk definitief gedicht is? Dat laatste geloof ik niet. De keuze voor breedte qua thematiek en publiek is ten koste gegaan van de diepgang bij de behandeling van sommige onderwerpen. Kortom, voor geïnteresseerden wel de moeite waard, maar met getemperde verwachtingen aanschaffen om een teleurstelling achteraf te voorkomen.

M. Wiznitzer