Gedrag in uitvoering. Over executieve functies bij kinderen en pubers
Executieve functies zijn de denkprocessen die nodig zijn om in het dagelijks leven zelfstandig en efficiënt te kunnen functioneren. In het boek worden de volgende executieve functies besproken: impulscontrole, plannen, omgaan met verandering, geheugen, zelfinzicht en emotieregulatie. Smidts en Huizinga gaan in op de normale ontwikkeling van deze functies bij kinderen en jongeren en geven aan wanneer er sprake is van probleemgedrag. Hierbij nemen zij de stand van zaken in de wetenschap als uitgangspunt. Ook geven zij, per functie, praktische adviezen om met deze problemen om te gaan. Hun doel is om ouders en leerkrachten meer theoretische achtergrond te geven bij het begeleiden van kinderen op weg naar zelfstandigheid en handvatten te geven voor het omgaan met gedragsproblemen.
Het is een van de weinige boeken op dit terrein die erin slagen praktijk en wetenschappelijke inzichten op een gedegen manier te combineren. De auteurs geven heel veel informatie, maar doen dit op een toegankelijke manier met veel voorbeelden waardoor het boek gemakkelijk weg leest. De wetenschappelijke achtergrond wordt steeds in aparte kaders besproken die eventueel overgeslagen kunnen worden door de lezer die vooral naar tips op zoek is. De auteurs slagen erin niet te doen alsof alles over de hersenen of de ontwikkeling van kinderen bekend is, zonder zich in wollig taalgebruik met mitsen en maren te verliezen. Het boek kan in zijn geheel gelezen worden, maar de hoofdstukken zijn ook losstaand bruikbaar bij bijvoorbeeld psycho-educatie voor ouders en leerkrachten, maar ook voor jongeren die zelf problemen hebben met executief functioneren. Het is een zeer bruikbaar boek bij de behandeling van kinderen met aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit, autismespectrumstoornissen en nietaangeboren hersenletsel dankzij de vele voorbeelden, tips en oefeningen die gegeven worden. Ook hulpverleners in de jeugd-ggz zullen er nieuwe oefeningen in vinden.
De enige zwakke kant van het boek springt helaas erg in het oog: de titel, ondertitel en kaft maken niet in één oogopslag duidelijk wat het boek allemaal biedt. Er zijn nog altijd veel mensen die niet weten wat executieve functies zijn, zeker onder de doelgroep van het boek. Jammer dat potentieel geïnteresseerden hierdoor aan het boek voorbij zullen gaan.
R. Wassenberg