achtergrond Een verlaagde hypothalamus-hypofyse-bijnier-(hhb)-as-activiteit is een bekende biologische risicofactor voor externaliserend gedrag. De predictieve waarde blijkt tot nu toe echter beperkt, met name in de normale populatie. De hhb-as speelt echter een cruciale rol in adaptatie aan de omgeving, mogelijk wordt ook de relatie tot externaliserend gedrag beïnvloed door sociale factoren. Bekende sociale risicofactoren voor externaliserend gedrag zijn weinig ouderlijke ondersteuning, te veel of te weinig ouderlijke controle en het hebben van delinquente vrienden. Interacties tussen hhb-as-activiteit en sociale factoren zijn echter amper onderzocht.
doel Het onderzoeken van interacties tussen hhb-as-activiteit en sociale factoren als een controlerende opvoedingsstijl, ondersteuning van ouders en delinquentie van de beste vriend in normale populatie adolescenten.
methoden Deelnemers waren 280 jongens en 217 meisjes van 14 jaar uit de normale populatie, waarvan de helft hoog risico heeft externaliserend gedrag te ontwikkelen. Externaliserend gedrag is gemeten met de Child Behavior Checklist (cbcl) en de Youth Self Report (ysr). hhb-as-activiteit is gemeten als de Cortisol Awakening Response. Ouders en jongeren hebben de schalen control van de parenting practices-vragenlijst en support van de Network of Relationships Inventory ingevuld. De beste vriend heeft de delinquentieschaal van de ysr ingevuld.
resultaten Meisjes vertonen een directe relatie tussen verlaagde hhb-as-activiteit en ouder gerapporteerd externaliserend gedrag (R² = 0,023, p = 0,046). Deze relatie is ook aanwezig met zelf gerapporteerd externaliserend gedrag als ze ondersteunde ouders hebben (R² = 0,084, p = 0,017). Bij jongens is alleen een trend aanwezig tussen hhb-as-activiteit en ouder gerapporteerd externaliserend gedrag als ze ook een delinquente vriend hebben (R = 0,276, p = 0,065).
conclusie De relatie tussen hhb-as-activiteit en externaliserend gedrag is sterker voor meisjes dan voor jongens uit de normale populatie. Externaliserend gedrag wordt in jongens vooral bepaald door omgevingsfactoren. Ook de relatie tussen externaliserend gedrag en hhb-as-activiteit wordt beïnvloed door sociale factoren.