Nieuwe inzichten in de werkingsmechanismen en de
bijwerkingen van psychofarmaca bij persoonlijkheidsstoornissen
achtergrond Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek bij persoonlijkheidsstoornissen legt geleidelijk bloot welke circuits in de hersenen en welke neurotransmittersystemen zijn betrokken bij cognitief-perceptuele symptomen, impulsieve gedragsontregeling en affectieve dysregulatie.
De aard en ernst van de bijwerkingen van psychofarmaca zet vraagtekens bij het massale voorschrijfgedrag van psychofarmaca door artsen bij patiënten met een (borderline)persoonlijkheidsstoornis. Wat is de farmacologische rationale voor het voorschrijven van psychofarmaca bij mensen met persoonlijkheidsstoornissen? Wegen de mogelijke voordelen van deze psychofarmaca op tegen de nadelen?
doel Het bespreken van mogelijke neurofysiologische en farmacologische mechanismen bij de toepassing van psychofarmaca bij persoonlijkheidsstoornissen. Tevens worden de belangrijkste farmacologische nadelen besproken.
methoden Het geven van een literatuuroverzicht en inzichten uit recent eigen onderzoek omtrent mogelijke farmacologische aangrijpingspunten bij persoonlijkheidsstoornissen, geïllustreerd aan recent eigen onderzoek met antipsychotica.
resultaten Psychofarmaca, met name antipsychotica, grijpen afhankelijk van het middel in op het dopaminerge, serotonerge en glutamaat systeem. Verschillende gewenste en ongewenste(gedrags)effecten zijn deels te begrijpen vanuit per middel verschillende farmacologische profielen. Met name middelen als aripiprazol en clozapine vertonen opmerkelijke eigenschappen met hieruit voortvloeiende klinisch relevante voor- en nadelen. Deze worden in relatie tot andere antipsychotica, lithium en anticonvulsiva besproken.
conclusie Psychofarmaca zijn geen eerste keus in de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen.Toch kunnen sommige psychofarmaca, afhankelijk van het farmacologische profiel, bepaalde gedragcomponenten gunstig beïnvloeden. Afhankelijk van het gekozen psychofarmacon zullen per patiënt de voor- en nadelen van het toepassen ervan dienen te worden afgewogen.