Stappen bij de beoordeling van wilsbekwaamheid in de medische context
inhoud van de cursus Wilsbekwaamheid
is een begrip dat toenemend in de
belangstelling staat, ook bij psychiaters. Is de
patiënt in staat tot een redelijke waardering van
zijn belangen ter zake, bijvoorbeeld van een medische
behandeling? Een psychiatrische stoornis is
geen voorwaarde voor, noch synoniem van wilsonbekwaamheid;
ook betekent een gedwongen
opname niet per se dat iemand dan ook wilsonbekwaam
is. Wie beoordeelt wilsonbekwaamheid,
altijd een arts? Hoe verhoudt de beoordeling zich
tot de diagnostiek; welke rol speelt de psychiater?
En hoe wordt wilsonbekwaamheid vastgesteld?
Deze cursus biedt psychiaters een praktisch stappenplan
dat hen helpt vragen in een vaste volgorde
en juiste juridische kaders te behandelen. Casuïstiek,
vignetten en een schema om te scoren worden
interactief gebruikt ter illustratie. Aandacht
wordt gegeven aan de relatie van dwangbehandeling
en wilsonbekwaamheid. In Europa is wilsonbekwaamheid
hoeksteen van de legitimatie van
dwang. De derde Bopz-evaluatiecommissie (2007)
heeft aanbevolen wilsbekwaamheid meer te
betrekken bij de besluitvorming over dwangtoepassing,
bijvoorbeeld bij wilsbekwaam verzet
tegen een behandeling. 'Wilsbekwaamheid' heeft
een centrale plaats gekregen in het Wetsvoorstel
verplichte ggz. De zelfbindingsverklaring/machtiging
maakt dat de psychiater meer wordt ingeschakeld
bij het beoordelen van wilsbekwaamheid.
Door wilsbekwaamheid systematischer te
beoordelen, wordt de rechten van de patiënt beter
beschermd, zowel bij het 'incompetent consent'
(wilsonbekwaam instemmen) als bij wilsonbekwaam
verzet (zelfbeschikking als alibi om niet te
handelen). Belangrijke items rond diagnostiek in
discussie!
vorm In drie sessies wordt het begrip
interactief besproken: algemeen kader, juridische
aspecten en de beoordelingsmethode. Zowel vignetten
als ingebrachte casuïstiek dienen als illustratie.
leerdoelen Bekend zijn met de beoordeling
van wilsbekwaamheid dat wil zeggen met:
1. het begrip wils(on)bekwaamheid; 2. stappen die
nodig zijn bij het beoordelen; 3. juridische aspecten;
4. specifieke aspecten bij het psychiatrisch
onderzoek; 5. de praktijk bij de beoordeling.