Dwang- en drangcijfers: methodologische problemen in vergelijkingen tussen afdelingen en instellingen
achtergrond In Nederlandse ggz-instellingen worden regelmatig patiënten gesepareerd, afgezonderd of ingesloten op slaapkamers. Enkele dramatische gebeurtenissen in ggz-instellingen (najaar 2008) brachten het separeren van patiënten opnieuw in het nieuws, waarbij de algemene opinie was dat er in Nederland te veel gesepareerd wordt, zeker in vergelijking met het buitenland. Recente onderzoeken van Janssen e.a. (2008) en Steinert e.a. (2008 aangeboden) laten zien dat op basis van de beschikbare cijfers vergelijkingen tussen afdelingen, instellingen en tussen landen niet mogelijk zijn.
doel De beperkingen liggen onder meer in de inconsistente en invalide registratiemethoden, diverse termen en definities voor separatie, afzondering en insluitingen en typeringen van afdelingen, diversiteit in weergaven van resultaten en het ontbreken van achtergrondgegevens. Daarnaast verschillen de onderzoeken in kwaliteit en gebruikte methoden sterk van elkaar. Doel is te komen tot een aantal afspraken over een inzichtelijke analyse en presentatie van deze cijfers.
methoden In dit onderzoek worden methodologische problemen beschreven die van belang zijn om uitkomsten van dwang en drang tussen afdelingen, instellingen en zo mogelijk landen te kunnen vergelijken.
resultaten Een uitgebreid literatuuronderzoek is uitgevoerd om voorwaarden voor het vergelijken van resultaten van afdelingen, instellingen en landen te vergelijken. De diverse typen vrijheidsbeperkende interventies werden gedefinieerd. Noodzakelijke elementen voor het registreren van vrijheidsbeperkingen werden beschreven. Als laatste werden gestandaardiseerde analyse- en presentatiemethoden van de uitkomsten beschreven en bediscussieerd. De uitkomsten van analyses op verschillende niveaus worden gebruikt om de methodologische problemen toe te lichten en bediscussieerd aan de hand van cijfers van zeven ggz-instellingen die langer dan één jaar alle toegepaste vrijheidsbeperkingen in Argus hebben geregistreerd.
conclusie Iedere vraagstelling vergt een andere ordening van de cijfers op een verschillend niveau.