achtergrond Nederland is een rijk ggz-land met uitzonderlijk veel psychiatrische bedden. Psychiatrische opname is een dure zorgvorm. Eén van de gevolgen van een ziekenhuis gebaseerd zorgsysteem is dat er een scheve verhouding ontstaat tussen een kleine groep patiënten die veel zorg krijgen en een grote groep die soms disproportioneel onvoldoende zorg krijgen.

doel Evalueren onder welke condities een ggz met minder bedden een kwalitatief gelijkwaardige of betere zorg kan ontwikkelen. In het bijzonder willen we de impact van de introductie van (f)act (de functie-'assertive community treatment' in regionale wijkgerichte zorgteams) evalueren.

methode In Zuid-Nederland is er reeds enkele jaren een Psychiatrisch Casus Register (pcr) actief waarin alle geleverde zorg van de participerende instellingen gecentraliseerd wordt en gekoppeld wordt aan casussen. Naast het pcr registreren we in Zuid-Limburg ook jaarlijks de aard en de ernst van de psychiatrische symptomen bij mensen met een ernstige psychiatrische stoornis, evenals zorgbehoeften, sociaal functioneren, de kwaliteit van het leven en de kwaliteit van de zorg. Voor de beantwoording van de vraagstelling maken we gebruik van voor- en nametingvergelijkingen sinds de introductie van (f)act in Maastricht en concurrente metingen in regio's waarbij wel en niet (f)act geïmplementeerd werd.

resultaten Voorlopige analyses wijzen op een dramatische vermindering van het aantal opnames en de duur van de opnames na de introductie van (f)act. Opnames zijn verder vaker gepland en niet een calamiteit buiten kantooruren. De regionale 24-uursbereikbaarheid, een criterium in de act-getrouwheidscriteria, kon voor bekende patiënten beperkt worden. Vaker doen verwijzingen voor opnames zich nu voor tijdens de reguliere dienst.

conclusie Opnamepreventie is een belangrijke voorwaarde om tot een meer responsief en eerlijker verdeelde zorg voor mensen met ernstige psychiatrische stoornissen te komen. Het (f) act-model kan hierin een bijdrage leveren.