achtergrond De incidentie van schizofrenie is verhoogd bij eerste- en tweedegeneratie niet-westerse immigranten in Noordwest-Europa. Een verklaring voor deze bevinding is nog niet gevonden. Negatieve sociale ervaringen zouden de incidentie van schizofrenie bij etnische minderheden kunnen beïnvloeden.

doel Onderzoeken of aspecten van de sociale context en culturele factoren een rol spelen in de verhoogde incidentie van schizofrenie bij immigranten.

methode Incidentiecijfers werden verzameld in een 7 jaar durend incidentieonderzoek naar eerste contact voor psychotische stoornissen in Den Haag, dat 621 casussen opleverde over 1.870.435 persoonsjaren. Gegevens uit bevolkingsonderzoeken en informatie van de gemeente Den Haag werden gebruikt om de invloeden van etnische dichtheid en discriminatie te bestuderen. Vervolgens werden in een patiënt-controleonderzoek aspecten van acculturatie als risicofactoren voor schizofrenie onderzocht. Honderd immigranten met een eerste episode van schizofrenie werden vergeleken met hun broers en zussen die geen psychiatrische klachten hadden, en met gematchte controlepersonen zonder psychiatrische klachten, waarbij met name werd gekeken naar ervaren discriminatie, etnische identiteit en drugsgebruik.

resultaten Etnische dichtheid bleek een sterke beschermende factor: hoe meer mensen van iemands eigen etnische groep in de wijk woonden, hoe lager het individuele risico op schizofrenie. In de wijken met de hoogste concentratie van immigranten was het risico van Marokkanen, Surinamers en Turken ten opzichte van Nederlanders niet significant verhoogd. Er was een sterk verband tussen de mate waarin een etnische groep zich gediscrimineerd voelde en de incidentie van schizofrenie in die groep. Op individueel niveau rapporteerden patiënten iets vaker discriminatie dan de controlepersonen, maar dit verschil was niet significant. Een zwakke en negatieve etnische identiteit was een risicofactor voor schizofrenie, terwijl een eenzijdige sterke oriëntatie op iemands eigen etnische groep samenhing met een lager risico. Cannabis was in alle etnische groepen een even sterke risicofactor voor schizofrenie.

conclusie De verhoogde incidentie van schizofrenie bij immigranten werd sterk bepaald door de sociale en culturele context waarin zij leven.