'Transculturele psychiatrie is een pleonasme, immers alle psychiatrie is transcultureel'. Deze opmerkelijke stelling tracht Kortmann te illustreren in zijn meest recente boek dat nodig blijkt omdat 'onze' geestelijke gezondheidszorg nog te veel tekortkomingen vertoont in de begeleiding en behandeling van allochtone patiënten. De auteur stelt op basis van zijn uitgebreide klinische ervaring een theoretisch onderbouwd model voor over met name de werkrelatie, het diagnostische proces en de behandeling. De oorzaak van het mislukken van een therapie situeert zich binnen één van deze drie domeinen. Allereerst wordt in een interessant hoofdstuk gepoogd een definitie van cultuur te geven in de breedste zin van het woord. Het boek is vervolgens op een logische wijze opgedeeld in hoofdstukken die als leidraad kunnen dienen om potentiële obstakels binnen het therapeutische proces te analyseren. De hoofdstukken over de analyse van een therapeutische relatie, diagnostiek en farmacotherapie zijn zeer overzichtelijk en helder geschreven en rijkelijk geïllustreerd met casusmateriaal (bv. de optimale therapeutische dosis haloperidol ligt bij Aziaten veel lager dan bij, Kaukasiërs, 5,1 versus 14,3 mg/dag). Naast het erkennen en het in kaart brengen van de verschillen tussen culturen, tracht de auteur ook alternatieven aan te bieden wat betreft de benadering, zowel voor contactname en diagnostiek als voor behandeling. Op het einde van de betreffende hoofdstukken staat telkens een korte maar overzichtelijke tabel van handvatten die men kan gebruiken bij de begeleiding van (allochtone) patiënten. Samenvattend: dit boek biedt een mooi theoretisch onderbouwd model voor de problemen die zich kunnen voordoen bij de hulpverlening aan allochtone patiënten en geeft ook voorstellen voor een alternatieve benadering. Dit noodzaakt dan wel enige zelfreflectie bij de therapeut. Maar Levinas indachtig zijnde - 'De lijdende mens inspireert zijn medemens tot verantwoordelijkheid' - dient ieder voor zich uit te maken hoever hij hierin wil gaan. Dit boek is alvast een aanzet daartoe en niet alleen voor in de psychiatrische hulpverlening. Het boek kan ook een aanwinst zijn voor huisartsen en sociaal verpleegkundigen.

Y. Madani